تشبیه و تنزیه از منظر سنایی و ابن عربی

در متون مقدس اسلامی صفات تشبیهی فراوان به حق تبارک و تعالی نسبت داده شده است. وسعت کاربرداینگونه صفات در قرآن و روایات، هر اندیشمند دینی و متفکر اسلامی را بر آن وا می دارد تا به تحلیل و تفسیرصحیح و جامعی از آنها بپردازد. غالبا اندیشمندان و فلاسفه نظریه های مختلفی درباره خداوند و صفات حق تعالیداشته اند؛ که سال ها باعث ایجاد نظریه ها و فرقه های مختلف شده است. بحث ما در این مقاله مطابقه تشبیه و تنزیهصفات الهی از موضوعات کلامی میان دو اندیشمند است که یکی سنایی، شاعری عارف که در اواخر قرن پنجم واوایل قرن ششم در غزنه- قلمرو ایران- می زیسته و دیگری ابن عربی، عارفی شاعر که در قرن هفتم در اندلس پرورش یافته است. درباره مقولات تشبیه و تنزیه صفات الهی، نظریه های یکسانی ارایه کرده اند؛ هر دو عارفبرجسته، تشبیه مفرد و تنزیه صرف را مردود و مطرود برشمرده اند و بر جمع تشبیه و تنزیه قایل هستند؛ مقاله حاضر باروش تحلیلی توصیفی در پی اثبات این همسانی است.

کلیدواژه ها:

تشبیه ، تنزیه ، سنایی ، ابن عربی ، عرفان