بازتاب انقلاب اسلامی بر روابط منطقه ای (تاثیر انقلاب اسلامی بر شروع جنگ ایران و عراق و روابط با عربستان سعودی در دهه اول انقلاب)

وقوع انقلاب اسلامی و بدنبال آن استقرار نظام جمهوری اسلامی در ایران، سرآغاز وضعیت جدیدی در روابط این دو کشور ایران و عربستان سعودی به حساب می آید. این رویداد اگرچه یک دگرگونی مهم ساختاری در سطح کشور بود، ولی به دلیل برخورداریاز زیربنای ایدئولوژیکی قوی، حاوی پیامی بود که موجب به هم خوردن وضع موجود در منطقه شد. با توجه به بازتاب تحولات ایران در سایر کشورها، مقولۀ «صدرو انقلاب اسلامی» از اولین روزهای انقلاب در سطح جهان مطرح شد و نشریات و رسانه های گروهی به طور گسترده ای دراین مورد تبلیغ کردند.دراین زمینه کشورهای عرب بخصوص شیوخ و حکام خلیج فارس، اغلب خود را هدف شماره یک صدور انقلاب فرض می کردند. عملا رهبری ایران در دوران جدید یعنی در دوره بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، سیاست منطقه ای چند بعدی را که بر چهار اصل استوار بود مورد پیگیری قرار داد. این اصول عبارت بودند از: همکاری و مشارکت نزدیک با اعضاء مشخصی از جبهۀ پایداری غرب، ایجاد رابطۀ اصولی و عملگرایانه با ترکیه و پاکستان براساس احترام متقابل، عدم مداخله در امور داخلی یکدیگر (بویژه تا آنجا که مربوط به مشکل کردهای ایران و ترکیه می شد) و گسترش روابط اقتصادی ثمربخش، مخالفت با مواضع و گرایشهای حاکمین عرب خلیج فارس و گروه اعراب میانه رو، مخالفتهای شعاری بسیارجدی با کشور اسرائیل، در این دوره روابط این دو کشور متاثر از عوامل مختلفی از جمله تلاش ایران جهت صدور انقلاب، جنگ ایران و عراق، شورای همکاری خلیج فارس، رقابت در اوپک، کشتار حجاج ایرانی توسط نیروهای امنیتی سعودی در مکه معظمه (1987) بود. علاوه برآن عربستان سعودی پس از برقراری آتش بس میان ایران و عراق در اوت 1988، همچنان به سیاست متزلزل ساختن جمهوری اسلامی ادامه داد. این مقاله با استفاده از مطالعۀ اسنادی و کتابخانه ای درصدد بررسی تاثیر جنگ ایران و عراق بر روابط ایران و عربستان سعودی در دهه اول انقلاب می باشد.

کلیدواژه ها:

انقلاب اسلامی ، جنگ ایران و عراق ، عربستان سعودی ، صدور انقلاب ، شورای همکاری خلیج فارس ، اوپک