نگرشی بر مولفه های جامعه اطلاعاتی، فرصت ها و چالش های ساختاری جامعه اطلاعاتی با تاکید بر جمهوری اسلامی ایران

در عصر کنونی، اطلاعات به نماد عصری مبدل گردیده که ما در آن زندگی می کنیم. امروزه بارها سخن از یک انفجار اطلاعاتی، یک انقلاب، تکنولوژی اطلاعاتی و حتی یک جامعه اطلاعاتی به میان می آید. اصطلاح جامعه اطلاعاتی، بازگوکننده توسعه تکنولوژی های نوین اطلاعاتی و تجدید سازمان جامعه، پیرامون جریان اطلاعات است. امروزه اطلاعات در تمام صور خود به کمک شبکه های انفورماتیک با سرعتی بیش از پیش در دسترس است. این روند با توجه به کاربرد روز افزون بزرگراه های اطلاعاتی در حال سرعت گرفتن بوده و اطلاعات به عنوان یک کالای بیش از پیش قیمتی، در عرصه تمدن کنونی جهان ظاهر می شود. استقرار این جامعه سبب ایجاد صنایع، مشاغل و محصولات تازه می گردد. واقعیتی که زمینه های اقتصادی جامعه را با مظاهر جدیدی مواجه می کند. زیرساخت های جامعه اطلاعاتی را می توانیم در سه دسته زیر قرار دهیم: الف- زیر ساخت های ارتباطات از راه دور، ب- زیر ساخت های مرتبط با دانش ها و در نهایت زیر ساخت های تکنولوژیک مرتبط کننده اطلاعات. در واقع جامعه اطلاعاتی قبل از هر چیز مولود پیوندهای سخت افزاری و نرم افزاری متعددی است که ریشه در ساختار فنی - اجتماعی آن دارد. در اینجا می توان به مواردی از آنها اشاره کرد: دیجیتال، پیدایش زبان های نوین کامپیوتری همچون Gmail ، توسعه تمامی اجزاء شبکه های مخابراتی مثل ( کابل نوری، ماهواره، تلفی ها ) و بالاخره پیوند همگی آنها در ساختاری به نام اینترنت که شبکه را عملا از دیوارهای قبلی ( سازمانی، محلی، ملی ) رها می سازد. جامعه اطلاعاتی دربردارنده صور نوین ارتباطی در پرتو ابزارهای خاصی مثل اینترنت می باشد که می توان به دوستیابی، کنفرانس، مناظره الکترونیک و ... اشاره کرد. این پدیده سبب ایجاد انواعی از اجتماعات مجازی در فضای الکترونیک گشته است. به این اعتبار می توان گفت فضاهایی با عناصر جدید و بدون مرزهای جغرافیایی و سیاسی، روابط اجتماعی را تحت تاثیر قرار می دهند. یافته های مقاله همانگونه که در ادامه خواهیم دید حاکی از این موضوع است که ظهور جامعه اطلاعاتی مقارن با چند پدیده می باشد. مواردی همچون : الف- جهانی شدن اقتصاد، ب- ظهور اقتصاد مبتنی بر دانایی و در نهایت ج- توسعه و کاربرد عمیق شبکه های ارتباطی و پیام های دیجیتال.

کلیدواژه ها:

جامعه اطلاعاتی ، شبکه های ارتباطات ، توسعه ، ایران