ارزیابی اثر خصوصیات ریختشناسی و فیزیولوژیک ساقه بر خوابیدگی بوته در 12 ژنوتیپ برنج

به منظور ارزیابی صفات مورفولوژیک مرتبط با خوابیدگی بوته و محتوای کربوهیدراتهای ساقه در ارقام بومی و اصلاح شده برنج، آزمایشی در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در موسسه تحقیقات برنج کشور (رشت) طی سالهای زراعی 1391و 1392 اجرا شد. ژنوتیپهای برنج شامل سه رقم بومی (&هاشمی ، &علیکاظمی و &سنگ جو )، شش رقم اصلاح شده (&خزر ، &سپیدرود ، &کادوس ، &گوهر ، &درفک و &دیلم ) و سه لاین امیدبخش (831 ،841 و 416 (بودند. نتایج نشان داد که بیشترین مقاومت به شکستگی میانگرههای سوم و چهارم مربوط به رقم اصلاح شده &خزر بود. بهعلاوه همبستگی مثبت و معنیداری بین توسط قطر میانگره، نسبت وزن به طول میانگرهها و محتوای کربوهیدراتهای غیرمحلول ساقه با مقاومت به شکستگی میانگره س وم و چهارم وجود داشت. همچنین، بین تعداد سلولهای پارانشیمی با محتوای کربوهیدراتهای غیرمحلول در دو مرحله گرده افشانی و رسیدگی همبستگی مثبت و معنیداری مشاهده شد. از سوی دیگر، بین کارایی انتقال مجدد کربوهیدراتها با مقاومت به شکستگی میانگره همبستگی منفی و معنیداری وجود داشت. نتایج تجزیه به عاملها، صفات را در دو گروه مجزا قرار داد. عامل اول به عنوان عامل مقاومت به خوابیدگی نامگذاری و 01/71 درصد از کل واریانس دادهها را شامل شد. عامل دوم با دارا بودن 74/19 درصد از کل واریانس دادهها به عنوان عامل مورفولوژیک حساسیت به خوابیدگی نامگذاری شد. براساس نتایج تحقیق حاضر، به نظر می رسد که قطر متوسط میانگره، ضخامت میانگره و نسبت وزن به طول میانگرههای سوم و چهارم و همچنین خصوصیات شیمیایی ساقه نقش اصلی در مقاومت به خوابیدگی بوته برنج ایفا میکنند.

کلیدواژه ها:

انتقال مجدد ، برنج ، خوابیدگی بوته ، شاخص قدرت مخزن ، محتوای کربوهیدراتها