بررسی اندیس های مختلف (یدی، پراکسید، اسیدی و اسید چرب آزاد) روغن برخی ارقام و ژنوتیپ های زراعی گلرنگ تحت شرایط مختلف آبیاری

این‎ ‎پژوهش‎ ‎در‎ ‎سال 1395 ‎ ‎در دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات سنندج به صورت کرت های خرد شده در قالب بلوک ناقص از نوع حجیم شده با سه تکرارو چهار تیمار آبیاری با‎ ‎هدف ارزیابی تاثیر میزان آبیاری بر‎ ‎اندیس های مختلف روغن (یدی، پراکسید، اسیدی و اسید چرب آزاد ) و میزان روغن‎ ‎ 20 ‎ ‎ژنوتیپ مختلف، که ارقام کشت شده در 3 بلوک که در هر بلوک دو رقم زراعی شاهد(گلدشت و Saffire ) و در 4 سطح آبیاری(صفر، 30، 70 و 100 درصد آبیاری) انجام شد. نتایج‎ ‎نشان‎ ‎داد‎ ‎که گونه های مختلف‎ ‎گلرنگ اعم از بومی و ارقام شاهد عکس العمل متفاوتی‎ ‎نسبت‎ ‎به‎ ‎میزان آبیاری ‎ ‎داشتند‎.‎همچنین خشکی، تاثیرات نامطلوبی بر میزان و درصد روغن گذاشته و با افزایش تنش خشکی، درصد و عملکرد روغن دانه کاهش یافته.اندازه گیری شاخص های فیزیکی و شیمیایی روغن نشان داد که از نظر پایداری روغن ژنوتیپ گلدشت ( بلوک دوم و ردیف اول و تنش آبیاری 100 درصد) به دلیل داشتن عدد پراکسید پایین تر (0/1462) مطلوبیت بیشتری دارد. این نتیجه می تواند ناشی از افزایش قابل توجه در میزان اسید اولییک روغن باشد.همچنین تنش اعمال شده فقط از لحاظ اندیس یدی تحت بررسی در سطح 0/1 درصد (P<0/001) معنی دار بوده و در بقیه فاکتورها نسبت به تنش آبی معنی دار نشده اند. و بیشترین تاثیر تنش بر روی اندیس یدی بوده همچنین میزان آبیاری مختلف، مشخص می کند که تعیین ترکیب اسیدهای چرب روغن با استفاده از گاز کروماتوگرافی نشان می دهد که مقدار اسید چرب لینولیک در تمام ارقام تقریبا برابر بوده و آبیاری های انجام شده بیشتر بر روی اسید چرب اولییک و اسید چرب پالمتیک تاثیر داشته است. میزان درصد روغن در رقم بومی T-92 در تیمار آبیاری 30 درصد بیشترین میزان را داشته (22/56 درصد) که در مقایسه با ارقام شاهد کشت شده در آ شرایط افزایش قابل توجهی را داشته است.

کلیدواژه ها:

گلرنگ ، تنش آبیاری ، خواص کیفی روغن ، عملکرد روغن و GC-mass .