ارزیابی ژنوتیپ های امید بخش گندم در مرحله جوانه زنی بذر و رشد اولیه در کشت درون شیشه ای با استفاده از مانیتول به عنوان عامل تنش خشکی

کمبود آب مهمترین عامل کاهش عملکرد در ژنوتیپ های گندم است. اریابی عکس العمل ژنوتیپ های مختلف گندم به تنش خشکی جهت معرفی رقم برای نواحی خشک و نیمه خشک ضروری است. در این آزمایش بذر 22 ژنوتیپ گندم مورد استفاده قرار گرفت. واکنش این ژنوتیپ ها به خشکی در یک آزمایش مزرعه ای و سه تاریخ کاشت برای صفات مورفولوژیک، فنولوژیک و فیزیولوژیک معلوم شده است. این آزمایش بر اساس طرح فاکتوریل بر پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. از مانیتول به عنوان عامل ایجاد تنش خشکی (3،6،9،12 بار ) استفاده گردید و یکی از تیمارها شرایط بدون تنش (آب مقطر) بود. 10 روز پس از کشت بذور در درون شیشه، طول کلئوپتیل و طول ریشه های اولیه اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که بین ژنوتیپ های مورد مطالعه از نظر صفت طول کلئوپتیل اختلاف معنی داری وجود دارد. همچنین اختلافات بین سطوح تنش از نظر صفات طول ریشه های اولیه و طول کلئوپتیل معنی داری بود. اثرات متقابل بین ژنوتیپ ها و سطوح تنش معنی داری نبود. با افزایش فشار اسمزی طول ریشه های اولیه و کلئوپتیل کاهش یافت. ژنوتیپ های 5436-27-1، 4820 Torbat، بیستون و سرداری دارای کلئوپتیل و ریشه های اولیه طویل تر بودند، ولی ژنوتیپهای 1-32-1317......../P و 1-32-1317/......./S و OK Boo 99 و ..../3/3/Csm و Dogu88 کلئوپتیل و ریشه های اولیه کوتاهتری داشتند. نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که می توان برای ارزیابی تحمل به تنش خشکی در مراحل اولیه رشد گشاهچه های گندم و انتخاب ژنوتیپ های بالقوه متحمل از مانیتول استفاده کرد.

کلیدواژه ها:

گندم ، خشکی ، مانیتول ، کلئوپتیل ، ریشه های اولیه ، درون شیشه ای