بررسی فاکتورهای پرآزاری عامل بیماری زنگ قهوه ای گندم (. Puccinia triticina Eriks) در ایران طی سال های ۱۴۰۰-۱۳۹۶

زنگ قهوه ای گندم با عامل .Puccinia triticina Eriks، به دلیل تغییرات نژادی و تولید نژادهای جدید باعث شکسته شدن مقاومت ارقام مقاوم به این بیماری می شود. برای بررسی این تغییرات و شناسایی فاکتورهای پرآزاری در قارچ عامل بیماری، طی چهار سال زراعی (۱۳۹۶-۱۴۰۰) خزانه های تله در هشت منطقه از کشور شامل گرگان، قراخیل، کلاردشت، اردبیل، مغان، بروجرد، اهواز و دزفول کشت شد. در مرحله ی باز شدن کامل برگ پرچم و پس از حداکثر آلودگی بیماری بر روی رقم حساس، شدت آلودگی بر اساس روش اصلاح شده ی کاب(The Modified Cobb Scale) و همچنین تیپ آلودگی بر اساس روش رولفز و همکاران یادداشت برداری شد. نتایج نشان داد در مناطق مورد مطالعه در طی چهار سال، بر روی ارقام حامل ژن های Lr۲a، Lr۲b، Lr۱۹، Lr۳۴ و ترکیب ژنی Lr۱۰/Lr۲۷+/Lr۳۱ پرآزاری مشاهده نشد و بنابراین ژن های مذکور به عنوان ژن های موثر به بیماری زنگ قهوه ای گندم در ایران شناسائی و معرفی شدند. برای ارقام حامل سایر ژن ها، حداقل در یکی از مناطق مورد بررسی، پرآزاری مشاهده شد که از این میان برای ارقام حامل ژن Lr۲۲a و ژن Lr۲۱ کمترین پرآزاری مشاهده شد. این دو ژن به ترتیب موثرترین ژن های مقاومت نسبت به زنگ قهوه ای گندم در ایران پس از ژن های فوق بودند.

کلیدواژه ها:

گندم ، زنگ برگ گندم ، ژن های مقاومت گیاهچه ای ، ژن های مقاومت گیاه کامل ، تیپ آلودگی