ارزیابی اکسشن های ‭Festuca ovina ‬به منظور تولید علوفه و بذر در شرایط دیم و آبی استان زنجان

وجود جنس ها و گونه های متعدد گراس های مرتعی در کشور ما سبب شده است تا از نظر تنوع گونه ای و دامنه گسترش جایگاه ویژه ای را به خود اختصاص دهند. فستوک گوسفندی ‭(Festuca ovina) ‬یکی از این گرامینه های مهم مرتعی چند ساله برای ایجاد چراگاه و تولید علوفه در مناطق سردسیری می باشد. هدف از این تحقیق، ارزیابی ‮‭12‬ ژتوتیپ از گونه فوق و تعیین جمعیت های برتر از نظر عملکرد و کیفیت علوفه در دو شرایط آبی و دیم بود که برای انجام آن در سال ‮‭1386‬ تعداد ‮‭12‬ ژنوتیپ از گونه فوق در دو شرایط آبی و دیم در قالب طرح بلوک های کاملا تصادفی در ایستگاه تحقیقات خیرآباد زنجان کشت گردیده و عملکرد علوفه، صفات کیفی و صفات کمی مورد ارزیابی قرار گرفتند. براساس تجزیه ساده و مرکب داده ها در دو شرایط آبی و دیم، اختلاف بین ژنوتیپ ها در کشت دیم برای تمام صفات معنی دار بوده است. این اختلاف در کشت آبی بجز صفات تاریخ خوشه دهی و نسبت برگ به ساقه برای دیگر صفات معنی دار بوده است. نتایج تجزیه واریانس ساده و مرکب صفت عملکرد علوفه بین داده های دو محیط آبی و دیم نشان دادکه ژنوتیپ ها در هر دو سال و در هر دو شرایط آبی و دیم واجد اختلاف معنی دار می باشند. این اختلاف در تغییرات محیط نیز مشاهده شد. نتایج تجزیه مشابه نشان داد که اثر متقابل محیط (سال) در ژنوتیپ (رقم) در صفت عملکرد علوفه و عملکرد بذر نیز دارای اختلاف معنی دار می باشد. با توجه به نتایج میانگین عملکرد علوفه در مجموع دو سال، در شرایط دیم ژنوتیپ شماره 1 با منشا میانه با ‮‭1475‬ کیلوگرم در هکتار بیشترین و در شرایط آبی ژنوتیپ شماره 4 با منشا گرگان با ‮‭3224‬ کیلوگرم در هکتار در شرایط استان زنجان قابل توصیه هستند. در نهایت برای تعیین فاصله ژنتیکی و گروه بندی، تجزیه کلاستر نشان داد که ‮‭12‬ ژنوتیپ علف بره در سه خوشه متفاوت قرار گرفتند که بسته به هدف تولید می توان از ژنوتیپ های مورد نظر در تولید بذور مصنوعی استفاده نمود. کلید واژه ها: زنجان، ارزیابی ارقام، عملکرد، کیفیت علوفه، فستوک گوسفندی.