بررسی عملکردعلوفه و تعیین ارزش زراعی جمعیت های بومی اسپرس ‭Onobrychis visifolia ‬در شرایط آبی و دیم (استان اصفهان)

به منظور بررسی عملکرد علوفه و تعیین ارزش زراعی، اکوتیپ های بومی اسپرس ‭Onobrychis visifolia ‬در دو شرایط آبی و دیم در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در 3 تکرار و بصورت کشت خطی بمدت چهار سال ‮‭1387-90‬ در ایستگاه تحقیقات منابع طبیعی شهرستان سمیرم اصفهان مورد ارزیابی قرار گرفتند. صفات هایی شامل : عملکرد علوفه خشک، ارتفاع بوته، وضعیت رشد، نسبت برگ به ساقه و 6 صفت کیفی شامل قابلیت هضم، پروتیین خام، کربوهیدراتهای محلول در آب، خاکستر کل، فیبر خام و فیبرهای محلول در شوینده اسیدی و خنثی ‭(NDF‬، ‭ADF)‬، اندازه گیری شدند. داده های جمع آوری شده از دو محیط مورد تجزیه واریانس قرار گرفتند و مقایسه میانگین جمعیت ها به روش دانکن انجام شد. برای گروه بندی جمعیت ها از همبستگی بین صفات، تجزیه به مولفه های اصلی و کلاستر استفاده شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که تفاوت میان جمعیت ها برای اکثر صفات معنی دار بود. نتایج نشان داد که در شرایط آبی جمعیت پلی کراس از استان البرز با میانگین ‮‭7784‬ کیلوگرم در هکتار علوفه خشک و در شرایط دیم جمعیت سراب از استان آذربایجان شرقی با میانگین ‮‭1652‬ کیلوگرم در هکتار علوفه خشک بالاترین میزان علوفه را تولید کرده اند. از لحاظ ارتفاع بوته جمعیت الیگودرز در شرایط آبی و دیم به ترتیب با میانگین ارتفاع‮‭83‬ و ‮‭47‬ سانتیمتر بیشترین ارتفاع را داشته است. از لحاظ تراکم ساقه جمعیت سیلولنا از استان آذربایجان غربی در شرایط آبی با میانگین ‮‭42‬ و جمعیت الیگورز در شرایط دیم با میانگین ‮‭10‬ ساقه کمترین بیشترین تعداد ساقه در بوته را داشته است. از لحاظ کیفیت علوفه در شرایط آبی جمعیت اراک با میانگین ‮‭70‬ و در شرایط دیم جمعیت پلی کراس با میانگین ‮‭73‬ درصد بیشترین درصد قابلیت هضم را داشته است. در شرایط آبی جمعیت های گرجگان، اهر و خوانسار همگی با میانگین %‮‭21‬ و در شرایط دیم جمعیت های هریس و اراک هردو با میانگین‮‭20‬ بیشترین درصد پروتیین خام را داشته اند. از لحاظ عملکرد بذر در شرایط آبی جمعیت خمین با میانگین ‮‭543‬ و در شرایط دیم جمعیت اهر با میانگین ‮‭183‬ کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد بذر را داشته اند. تجزیه کلاستر برای صفات فنوتیپی در شرایط آبی، جمعیت ها را در سه گروه و در شرایط دیم در چهار گروه مجزا قرار داد. کلید واژه ها : تنوع، عملکرد علوفه، کلاستر، مولفه، کیفیت علوفه، ارزیابی و ‭Onobrychis