جمع آوری،شناسایی،ارزیابی مقدماتی و حفاظت بذور گیاهان مرتعی به منظور تقویت بانک ژن (فاز سوم)- استان تهران)

جمع آوری، شناسایی، ارزیابی مقدماتی و حفاظت بذور گیاهان مرتعی به منظور تقویت بانک ژن (فاز سوم) از سال ‮‭1389‬ تا ‮‭1393‬ به مدت 5 سال در مناطق مختلف استان تهران اجرا گردید. برای جمع آوری بذر گیاهان مرتعی، مناطق مختلف استان به حوزه های کاری متفاوتی تقسیم و هرسال دریکی از این مناطق در موعد مقرر کار جمع آوری بذر صورت گرفت. برخی اطلاعات از قبیل نام علمی گونه، محل جمع آوری، تاریخ جمع آوری، ویژگی های رویشگاه از قبیل شیب، جهت جغرافیایی، ارتفاع از سطح دریا، اقلیم، ویژگی های خاک، تیپ گیاهی و گونه های همراه بر اساس فرم اطلاعات جمع آوری نمونه بذر ثبت شدند. استان تهران و البرز با وسعتی بالغ بر ‮‭1870300‬ هکتار در دامنه جنوبی سلسله جبال البرز واقع شده است و متوسط بارندگی در استان دامنه ای از ‮‭131/4‬ میلی متر تا ‮‭928/5‬ میلی متر دارد. متوسط درجه حرارت سالانه از ‮‭11‬ تا ‮‭24/9‬ درجه سانتی گراد است و تعداد روزهای یخبندان از ‮‭28‬ تا ‮‭180‬ روز می باشد. مراتع استان ‮‭61/3‬ از وسعت استان را می پوشاند که مراتع خوب، مراتع متوسط، مراتع ضعیف و مراتع خیلی ضعیف به ترتیب ‮‭5/3‬%، ‮‭45/6‬%، ‮‭47/8‬% و ‮‭1/3‬% از وسعت کل مراتع را تشکیل می دهند. در طی مدت زمان اجرای طرح تعداد ‮‭381‬ نمونه بذر جمع آوری گردید. نمونه های مذکور متعلق به ‮‭98‬ گونه، ‮‭61‬ جنس و ‮‭18‬ تیره می باشند. نتایج حاصل بیانگر این است که گیاهان خانواده گندمیان ‭(Poaceae) ‬با ‮‭18‬ جنس، ‮‭33‬ گونه و ‮‭216‬ نمونه، خانواده مرکبان ‭(Asteraceae) ‬با ‮‭12‬ جنس، ‮‭25‬ گونه و ‮‭78‬ نمونه، خانواده شب بو ‭(Brassicaceae) ‬با 7 جنس، 9 گونه و ‮‭15‬ نمونه، خانواده پروانه واران ‭(Papilionaceae) ‬با 3 جنس، 7 گونه و ‮‭21‬ نمونه، خانواده میخک ‭(Caryophyllaceae) ‬با 4 جنس، 4 گونه و 8 نمونه، خانواده اسفناج ‭(Chenopodiaceae) ‬با 4 جنس، 5 گونه و 6 نمونه به ترتیب بیشترین میانگین نسبت ترکیب عددی را به خود اختصاص داده اند. همی کریپتوفیت ها (‮‭52‬ گونه) و تروفیت ها (‮‭31‬ گونه) از مهم ترین گروه های ساختاری طیف زیستی منطقه به روش رانکایه بودند. بررسی کورولوژیک و استخراج کوروتیپها، غلبه عناصر ایرانی-تورانی (‮‭54‬ گونه) را نشان داد. همچنین در رابطه با اندمیسم، تعداد ‮‭15‬ گونه، اندمیک سرزمین ایران بودند. بر اساس معیار ‭IUCN ‬گونه های آسیب پذیر و تهدید شده مشاهده نگردید. واژه نامه: استان تهران، ژرم پلاسم، جمع آوری بذر، بانک ژن، گیاهان مرتعی.