بازخوانی ویژگی ها و فرایند شناخت موضوعات احکام فقهی

در فرایند موضوع شناسى عمدتا به دو مرحله مفهوم شناسى و مصداق یابى توجه شده است؛ درحالى که بدون طى کردن برخى از مراحل مقدماتى، به نتایج پژوهش های موضوع شناسانه نمى توان امیدوار بود. این مقاله به ویژگى های اختصاصى ارکان شناخت موضوعات عرفى پرداخته است. در این مقاله، فرایند تشخیص موضوعات احکام فقهى به شش مرحله نوع شناسى، موقعیت شناسى، عنوان شناسى، مفهوم شناسى، ملاک شناسى و مصداق یابى توسعه داده شده است. هرکدام از این مراحل بر یکدیگر ترتب دارند. در اولین مرحله شناخت یعنى تعیین نوع موضوع، به گونه شناسى موضوعات به لحاظ های مختلفى پرداخته شده است: ارتباط آنها با شارع، نسبت شان با مکلفان، ارتباط آنها با سایر علوم، نوع ماهیت شان، ثبات و تحو لپذیری آنها، عوامل تغییرشان، متصدی تشخیص آنها، آسانى و دشواری شان، تاریخ و سابقه آنها، و ادبیات و ساختار موضوعات؛ علاوه براین، به انواعى که در ارکان و فرایند شناخت موضوعات موثرند، همراه با کاربرد این تقسیم بندی ها در تشخیص مراحل مختلف شناخت موضوعات اشاره شده است

کلیدواژه ها:

موضوعات احکام فقهى ، ویژگى های شناختى ، موضوعات ، فرایند موضوع شناسى