بررسی فعالیت ضدنماتودی روغن و عصاره الکلی کلزا علیه نماتود مولد گره ریشه ( Meloidogyne incognita) در شرایط آزمایشگاه

نماتود مولد گره ریشه Meloidogyne incognita یکی از عوامل خسارتزا بر محصولات زراعی و باغی، مخصوصاً سبزی و صیفی هم در بعد جهانی و هم در بعد ملی میباشد که در دو دهه اخیر دانشمندان، نظر به مسائل اقتصادی و زیست محیطی، استفاده از فرآوردههای گیاهی را برای کنترل آن مورد توجه قرار دادهاند، اما در ایران کار چندانی در این زمینه صورت نگرفته است. لذا برای بررسی فعالیت ضدنماتودی روغن دانه و عصاره الکلی برگ و ریشه کلزا طرحی در قالب فاکتوریل در پایه کاملاً تصادفی در شرایط آزمایشگاه انجام شد. روغن دانه و عصاره الکلی برگ و ریشه کلزا در مقادیر 50.0، 100، 200، 300، 400، 500 و 1000 میکرولیتر بر درصد مرگ و میر لارو سن دوم و تفریخ تخم نماتود با سه تکرار مورد بررسی قرار گرفت. میزان مرگ و میر لارو پس از 24، 48 و 72 ساعت و میزان تفریخ تخم نماتود بعد از7 روز مورد شمارش قرار گرفت. نتایج نشان داد که تمام تیمارها دارای فعالیت ضدنماتودی بودند و در تیمار روغن دانه کلزا بیشترین فعالیت ضدنماتودی مشاهده گردید. بطوریکه، در تمام تیمارها پس از 72 ساعت و در بالاترین دز، بیشترین میزان مرگ و میر لارو دیده شد. بیشترین درصد مرگ و میر لارو به ترتیب در تیمارهای روغن دانه با 53/67 درصد و پس از آن عصاره الکلی برگ با 47 درصد و عصاره الکلی ریشه با 35/33 درصد مشاهده شد. کمترین میزان تفریخ تخم هم در روغن دانه با 20 درصد و پس از آن در عصاره الکلی برگ با 25/67 و عصاره الکلی ریشه با 31 درصد مشاهده شد. نتایج حاصل از بررسی فعالیت ضدنماتودی روغن دانه و عصارههای الکلی برگ و ریشه کلزا به خوبی این گیاه و ترکیباتش را برای مبازره با نماتود مولد گره ریشه در گلخانه و مزرعه در مطالعات آینده، پیشنهاد می کند.

کلیدواژه ها:

کنترل نماتود ، روغن دانه کلزا ، عصاره الکلی برگ و ریشه کلزا ، Meloidogyne incognita