حکمت عسل درمانی در تمدن اسلامی

در اغلب تمدن های گذشته عسل هم بعنوان غذا و هم به عنوان دارو شناخته شده است. عسل دارای انواع پروتئین، اسیدهای آمینه، اسیدهای آلی، مقداری آنزیم و رایحه های معطر گیاهان است؛ هم چنین دارای املاح معدنی فراوانی مانند: کلسیم، پتاسیم، سدیم، منگز، آهن، کلر، فسفر، گوگرد و ید می باشد.در قا نون، ابن سینا از ماءالعسل به عنوان بهترین پاک کننده سموم ریه در درمان بیماری ذات الریه نام برده است؛ هم چنین طبق توصیه جرجانی در ذخیره خوارزمشاهی، زوفای خشک و خردل کوبیده شده در ماءالعسل گرم شده برای درمان بیماری ذات الجنب بسیار مفید است هم چنین زکریای رازی در درمان ذات الجنب استفاده از ماءالعسل را توصیه می کند. در کتاب های مختلفی نظیر قانونچه فی الطب، خلاصه الحکمه اثر عقیلی، قرابادین شفایی، طب اکبری و طب یوسفی به مصرف عسل در درمان بیماری و مقدار مصرفی و ترکیب آن با مواد دیگر طبق بیماری هااشاره شده است. در کتاب های مذهبی نظیر انجیل و قرآن هم به فواید درمانی عسل اشاره شده است. در قرآن کریم در سوره مبارکه نحل آیه 69 از عسل گفته شده که در شکم زنبور ساخته می شود که به عنوان شهد رنگارنگی از آن یاد کرده است که فیه شفاء للناس: در آن شفاء مردمانست : استفاده از تعبیر شفا برای عسل در قرآن می تواند نشانه اهمیت آن در پیشگیری و درمان بیماری های جسمی باشد. پیامبر اسلام در مورد عسل و زنبور عسل می فرماید: بر شما باد دو درمان عسل و قرآن . امام علی (ع) می فرماید: سه چیز حافظه را زیاد می کند و بلغم را از بین می برد: قرائت قرآن، خوردن عسل و جویدن کندر . مجلسی در بحارالانوار به نقل از امام رضا (ع): در عسل، درمان هر دردی است، ذهن را صفا می بخشد و اگر با کندر خورده شود ، حافظه را نکو سازد. حکمای طب سنتی به فواید درمانی عسل توجه ویژه ای داشتند. مطالعات درحوزه عسل شناسی نشان می دهد: عسل حاوی هشتاد ماده مفید برای انسان می باشد که از جمله آن در درمان بیماری های سرد معده، قولنج، بیماری های کلیه و ریه مانند: ذات الریه، خرخر، تنگی نفس، خشونت ریه و گرفتگی صدا، آلرژی، تسکین سرفه کودکان، بهبود خواب افراد، درمان بیماری های مفصلی نظیر رومانیسم، سرطان برونش در شش ها، درمان بیماری های قارچی و عفونی و التیام زخم هایی مانند زخم بخیه و عمل جراحی و سوختگی می باشد. مصرف عسل ارتباط مستقیمی با میزان آنتی اکسیدان خون دارد و باید در هر رژیم غذایی استفاده از عسل توصیه شود. درباره زندگی شگفت انگیز زنبورعسل که بدون هیچ استادی، ماهرانه همانند یک مهندس با نظم و تمدنی عالی به زندگی اجتماعی پرداخته است؛ نشانه هایی است برای گروهی که تفکر می کنند (نحل/ 69 ). تهیه خانه های شش ضلعی زنبور نشانه ای از حکمت خداوند است که در آیات قرآن به آن اشاره شده است. مسئله این مقاله عبارت است از: عسل یکی از آیات و داروهای شفابخش در تمدن اسلامی بوده است.

کلیدواژه ها:

عسل ، زنبور عسل ، تمدن اسلامی ، حکمت ، شفابخش