نقش طوفان های گرد و غبار در ایجاد شکوفایی جلبکی (کشند قرمز) در دریاها

شکوفایی جلبکی (Algal bloom) پدیده ای است که هر ساله و در چندین نوبت به صورت طبیعی در آب های دریایی پیش می آید و در خلال آن تعداد فیتوپلانکتون ها بیش از حد معمول زیاد می شوند. زمان معمول آن در مناطق نیمه گرمسیری و معتدله کره زمین معمولا در اوایل بهار و پاییز است که طی آن درجه حرارت آب مساعد رشد این جلبک های تک سلولی می شود. اما اگر تعداد این سلول ها بیش از حدود یک میلیون عدد در لیتر شود، در این صورت رنگ آب به رنگ رنگیزه غالب این موجودات تغییر می کند و ممکن است منجر به بروز مشکلاتی برای انسان ها و یا آبزیان شود. گاهی برای اشاره به این پدیده از اصطلاح عمومی کشند سرخ (Red tide) استفاده می شود. در بروز کشند سرخ عوامل متعددی دخیلند که بستگی به محل و زمان آن دارد. در برخی موارد به واسطه اثرات انسانی در مناطق ساحلی مثلا ریختن فاضلاب به دریا و در نتیجه افزایش مواد مغذی این پدیده روی می دهد. در برخی مناطق فصلی است و ناشی از بالا آمدن آب از اعماق ساحلی است. در برخی موارد، بروز طوفان های گرد و خاک حاوی می تواند عامل آن باشد و پس از یک طوفان، چنانچه عامل حرارت نیز مساعد باشد، شکوفایی پلانکتونی رخ می دهد. به عنوان مثال در سال 2001 حرکت هزاران مایلی ابرهای گرد و خاک از بیابان های افریقا به سواحل غربی فلوریدا و تغذیه آب های این منطقه موجب ایجاد شکوفایی جلبکی در خلیج مکزیک شد. پس از بررسی های متعدد مشخص شد علت این پدیده آهن موجود در گرد و خاک است. از آنجایی که آهن در اکثر خاک ها یافت می شود درصدی از گرد و غبار منتقل شده توسط طوفان نیز حاوی آهن است. با افزایش سطح آهن آب باکتری هایی تحت عنوان Trichodesmium نیتروژن آب را به فرم قابل استفاده برای جلبک ها تبدیل می کنند. با افزایش دسترسی به نیتروژن بیولوژیکی در آب (در صورت مهیا بودن سایر شرایط) پدیده شکوفایی جلبکی آغاز می شود. این حالت در خلیج فارس و دریای عمان نیز به کرات مشاهده می شود. کشند سرخ به شکل های مختلف از جمله تغییرات میزان اکسیژن و گاز کربنیک، مرگ و میر انبوه ماهیان و آبزیان، انسداد آبگیرهای دریایی و آب شیرین کن ها، توقف و لطمه به فعالیت های پرورش آبزیان، توقف فعالیت های گردشگری، مرگ و میر دیگر موجودات مانند پرندگان دریایی و پستانداران دریایی مانند دلفین ها، ورود توکسین به آب دریا، مسمومیت آبزیان و غذاهای دریایی و مرگ و میر انسان ها موجب تاثیر بر محیط و اکوسیستم می شود.

کلیدواژه ها:

طوفان های گرد و غبار ، شکوفایی جلبکی ، دریا ، آهن