پاسخ های اکولوژیک واستراتژ ی های سازگاری گیاهان به اثرات تغییر اقلیم

روابط بین گونه های گیاهی و محیط همواره یک موضوع مهم در علم بوم شناسی گیاهی بوده است. از عوامل محیطی مهم و موثر در ارتباط با توزیع گونه های گیاهی و جانوری در مقیاس های وسیع جغرافیایی، اقلیم است. تغییر اقلیم جهانی به طور قابل توجهی، زیست بوم های زمینی را از نظر بیولوژیکی، زمانی و مکانی تحت تاثیر قرارداده است و موجب ایجاد ایک حر کت هدفمند در گیاهان برای سازگاری با این شرایط شده است. تغییر اقلیم بر فنولوژی بهاره و پاییزه گیاهان، جوانه زنی، ظهور برگ، میوه دهی، گل دهی، مرفولوژی، سیر تکاملی و ژنتیک آن ها اثرگذار بوده و گیاه در مواجه با اثرات منفی تغییر شرایط محیطی سعی در بکارگیری استراتژی های سازگاری برای به تعدیل رسیدن و بقای خود می باشد. گیاهان مختلف، راهکار های سازگاری متفاوتی در مقابله با تغییر اقلیم اتخاذ می کنند، برخی گونه ها زمانبندی فنولوژیک خود را تغییر داده و دستکاری می کنند تا تبعات ناشی از افزایش درجه حرارت، کاهش بارندگی و افزایش Co2 را کاهش دهند، برخی با تغییر ساختار مرفولوژیک مانند تغییر در اندازه برگ، طول، قطر و انشعابات ریشه با شرایط جدید خود را وفق می دهند. تغییر اقلیم، همچنین منجر به جابه جایی و مهاجرت گونه ای شده و ورود گونه های جدید به یک جامعه محلی، تنوع گونه ای، رقابت، تغییر در ژن را به همراه خواهد داشت. بنابر این گیاهانی که دارای تنوع ژنتیکی پایین تر، تکامل آهسته تر و باروری پایین تر نسبت به سایر جمعیت های گونه ای بوده با شکست و انقراض مواجه می شوند. مطالعات در زمینه استراتژی های سازگاری در ایران بسیار کم بوده و لزوم چنین تحقیقاتی در کشوری که با بحران کم آبی و خشکسالی بویژه در سال های اخیر مواجه بوده، احساس می گردد.

کلیدواژه ها:

تغییر اقلیم ، مرفولوژی ، فنولوژی ، سیر تکاملی ، مهاجرت گونه ای