مقایسه ی روش های متداول برآورد بار رسوب معلق رودخانه ی دز با روش برنامه ریزی بیان ژن (مطالعه ی موردی ایستگاه تله زنگ)

فرسایش و رسوب گذاری، فرآیندی است که به از دست رفتن خاکهای حاصلخیز حوزه های آبخیز و همچنین ایجاد خسارات جبرانناپذیر به پروژه های عمرانی از جمله انباشته شدن رسوبات در پشت سدها و کاهش حجم مفید آنها، تخریب سازه ها و غیره منجر میشود. لذا برآورد حجم و مقدار نزدیک به واقعیت رسوبات حمل شده در پروژه های آبی، آبخیزداری و بهره برداری از منابع آب مورد نیاز است. در پژوهش حاضر از روش های منحنی سنجه رسوب و فایو در برآورد بار رسوب معلق ایستگاه هیدرومتری تلهزنگ، واقع بر روی رودخانه دز استفاده شد و نتایج با نتایج روش برنامه ریزی بیان ژن، مقایسه گردید. در این مطالعه، از اطلاعات دبی جریان، دبی رسوب و ارتفاع باران متناظر، مربوط به سالهای 1370-95 استفاده شد. 80 درصد داده ها برای بخش آموزش و 20 درصد برای بخش آزمون در نظر گرفته شدند. در روش GEP دو سناریو تعریف شد. نخست، تنها از اطلاعات دبی جریان و دبی رسوب و بدون تاثیر بارش و در سناریوی دوم، علاوه بر دو پارامتر دبی جریان و دبی رسوب از ارتفاع باران نیز در پیش بینی رسوب معلق استفاده شد. در نهایت، نتایج نشان داد روشهای منحنی سنجه رسوب و فایو، با ضرایب همبستگی برابر با 0/81 و 0/80 در بخش آزمون از دقت قابل قبولی برخورددارند اما در مقایسه با روش GEP در هر دو سناریو عملکرد پایینی داشته و برتری با روش GEP بوده و ضرایب همبستگی این روش در بخش آزمون برای سناریوی اول 0/90 و برای سناریوی دوم 0/92 بهدست آمد که با برتری مدل GEP در سناریوی دوم همراه است.

کلیدواژه ها:

رودخانه ی دز ، ایستگاه هیدرومتری تله زنگ ، برنامه ریزی بیان ژن ، بار معلق رسوب