نقش دانشگاه پژوهی در بهبود حکمرانی و سیاست گذاری آموزش عالی و ارایه مدل سیستمی دانشگاه پژوهی

قدرت مناسب و مشروع برای حکمرانی و سیاست گذاری آموزش عالی قدرت شناختی و علمی – تخصصی و خبرگی حرفه ای است. فرایند سیاست گذاری برای بخش دانشگاهی بدون مشارکت کامل و همه جانبه سیاست پژوهان بی معنا خواهد بود و در نتیجه کارایی و اثربخشی لازم را نخواهد داشت. لذا دانشگاه ها باید از یک سو در چرخه های تصمیم سازی برای سیاست گذاری و برنامه ریزی آموزش عالی نقش موثری داشته باشند و از سوی دیگر، از دانشگاهیان انتظار می رود از طریق پویایی گروهی حرفه ای و تخصصی در سیاست گذاری و سیاست پذیری آموزش عالی مشارکت کنند. که تحقق این امر مستلزم ایجاد نهاد دانشگاه پژوهی است. دانشگاه پژوهی (IR) مجموعه فعالیت هایی است که توسط یک نهاد رسمی در دانشگاه به منظور پشتیبانی از تصمیم گیری های مدیریتی، تصمیم سازی دانشگاهی، و ارزشیابی پژوهش محور صورت می پذیرد. دانشگاه پژوهی می تواند با شناخت قابلیت ها و شایستگی های دانشگاه و تحلیلی محیطی، توانمندی لازم برای بهبود حکمرانی و سیاست گذاری در دانشگاه را فراهم نماید.،. بر این اساس در این پژوهش، ابتدا به بررسی وبیان مسیله وضعیت موجود حکمرانی و سیاست گذاری آموزش عالی ایران، از دیدگاه پژوهشگران آموزش عالی پرداخته شده و در ادامه، ضمن تبیین ابعاد دانشگاه پژوهی مدل سیستمی دانشگاه پژوهی برای حکمرانی خوب دانشگاهی، ارایه شده است. این پژوهش در دو مرحله انجام شد. مرحله اول پژوهش، شناسایی ابعاد و مولفه های دانشگاه پژوهی (IR) که با روش کتابخانه ای مبتنی بر مرور ادبیات، اطلاعات جمع آوری شده است و در مرحله دوم، روش مورداستفاده روش تطبیقی - تحلیلی است. بر این اساس، در مرحله اول از طریق طبقهبندی تحلیلی محتوای اسناد و مدارک، به شناسایی و استخراج سازه ها (مفاهیم) دانشگاهپژوهی پرداخته شد، و در مرحله دوم ضمن مطالعه رویکردهای علمی دانشگاه پژوهی، مقوله های مستخرج از تحلیل محتوای اسناد دفاتر دانشگاه پژوهی (OIR) دانشگاه های منتخب با ابعاد شناسایی شده مرحله اول مقایسه شده و وجوه افتراقی استخراج گردید. اسناد مربوط به دفاتر دانشگاه پژوهی، از طریق وبگاه های دانشگاه های مورد مطالعه، گردآوری و تجزیه و تحلیل شده است. نمونه های مورد مطالعه مرحله اول شامل 32 مقاله از مقالات مرتبط خارج کشور که در ساله ای 1980 تا 2015 به چاپ رسیده است و برای مرحله دوم جامعه آماری دانشگاه های امریکا است، نمونه شامل 16 دانشگاه است، که بر اساس طبقه بندی انجمن دانشگاه پژوهی (AIR ) به صورت نمونه گیری هدفمند انتخاب شده است. مرحله سوم، طراحی مدل با استفاده از نگاشت مفهومی است به گونه ای که ابعاد و مولفه های شناسایی شده در مرحله اول و مرحله دوم در قالب یک مدل نظم داده شدند.

کلیدواژه ها:

حکمرانی و سیاست گذاری آموزش عالی ، دانشگاه پژوهی ، الگوی سیستمی ، مدیریت آموزش عالی