میزان اختلاف مصاحف امصار و علل آن

چکیده در سده دوم و سوم قمری از هشت کتاب و رساله با موضوع اختلاف مصاحف امصار (عراق و شام و حجاز) یاد شده است. گرچه این کتاب ها به دست ما نرسیده، مطالب آنها در منابع بعدی علم رسم المصحف و قرایات بازتاب یافته است. اختلاف رسم الخط مصاحف امصار به دو دسته تقسیم پذیر است: الف) تفاوت هایی که موجب اختلاف در قرایت نشده اند؛ مانند ثبت ی یا نبود آن در ایتونی / انتون ؛ ب) اختلاف هایی که باعث تفاوت در قرایت اند؛ شامل حذف یا زیادت یک حرف یا تبدیل یک حرف به حرفی دیگر. مجموع اختلافات دسته دوم به 54 مورد می رسد. تا کنون درباره علت و زمان پیدایی و اثر آن در قرایات یا تاثیر پذیری آن از قرایات، دیدگاهی جامع بیان نشده است. اغلب علمای متقدم بر این باورند که عثمان خلیفه سوم (د 35 ق.) دستور ثبت آنها را در مصاحف امام داده است ولی در روایات جمع قرآن در زمان عثمان چنین مطلبی وجود ندارد و از سویی، این کار با هدف او برای اتحاد امت اسلامی بر یک مصحف واحد در تضاد است

کلیدواژه ها:

رسم المصحف ، تاریخ قرآن ، قرایات سبع ، قاریان سبعه ، کتابت قرآن ، اختلاف قرایت