واکاوی مکتب های مورفولوژی شهری

مورفولوژی شهری یکی از مهمترین رویکردهای کالبدی به شهرهاست که از اواخر قرن نوزدهم میلادی جای خود را در میان سایر شاخه های علم، به عنوان یک دانش سازمان یافته باز کرده است. ریشه ها و بنیان های فکری حوزه، مورفولوژی و مکاتب عمده ی آن در این نوشتار توصیفی تحلیلی مورد واکاوی قرار میگیرد. هدف این است که با شناسایی آرای مطرح در هر یک از این مکاتب و بررسی تطبیقی نظریه های موجود، پیش زمینه ی مطالعات آتی برای پژوهشگران مهیا شده و امکان انتخاب رویکردی مناسب به مطالعه ی منظر مصنوع فراهم شدند. تا از این راه در عمل نیز دستیابی به راه کارهای مناسب برنامه ریزی و طراحی شهری ممکن گردد. در این مقاله پس از شرح کوتاهی از موضوع، تعاریف مختلفی از مورفولوژی شهری ارایه شده و ضمن اشاره به مفهوم گونه ریخت شناسی در ادبیات مطالعات شهری، به سه مکتب اصلی، مبانی فکری و نظریهپردازان هر کدام پرداخته شده است. آرای انتقادی برخی از منتقدین این حوزه، به ویژه آنچه که درباره ی محدودیت های کاربردی آن مطرح میشود در بخشی جداگانه مورد بررسی قرار گرفته و در انتها، اشتراکات و اختلافات این مکاتب و نتایجی که برای شناخت جنبه های شکلی شهرها و دخالت و طراحی در محیط های مصنوع قابل استخراج است آورده شده است.