نگرشی بر نقش قنوات استان یزد در بهداشت عمومی جوامع روستایی در گذشته و حال

قنوات در استان یزد در گذشته نه چندان دور تنها منبع قابل استخراج و بهره برداری آب ذخایر سفره های آب زیرزمینی بوده است. متاسفانه در طول سالهای اخیر اکثر قریب به اتفاق قنوات استان که تامین کننده آب روستاها بوده اند بعلت حفر بی رویه چاههای عمیق خشک شده و تعداد زیادی از روستاهائیکه بوسیله قنوات تغذیه می شده اند متروک و مخروبه گشته اند. دشت یزد- اردکان نمونه اصلی نابودی قنوات در استان یزد است و قنوات خشک در گوشه و کنار آن فراوان دیده می شود. با اوج گرفتن حفر چاههای عمیق که در غالب موارد هیچگونه ارتباطی با تامین آب نداشته است قنواتی که قرنها آب در آنها جریان داشته دیگر قدرت آبدهی خود را از دست داده و خشک و متروک شده اند. از نظر کیفی قنوات موجود در استان یزد در حال حاضر وضعیت مناسبی ندارند. با توجه به آزمایشات شیمیائی و بیولوژیکی که توسط مرکز بهداشت استان و دانشکده بهداشت یزد طی سالهای متمادی بر روی آب قنوات انجام شده علیرغم اینکه مقدار سختی آب قنوات نسبت به چاهها کمتر است، ولی از نظر آلودگی وضعیتی وخیم تر از سایر منابع آبها خصوصاً چاهها دارد تجزیه و تحلیل نتایج بدست آمده از جداول تحقیق نشان میدهد که: طی سالهای مورد مطالعه(78-73) آلودگی آب چشمه ها بطور معنی داری افزایش پیدا کرده است.- طی سالهای مورد مطالعه(78-73) آلودگی آب قنوات بطور معنی داری افزایش پیدا کرده است.- عمده دلیل وجود آلودگی میکربی آب چشمه ها و قنوات بدلیل نفوذ فاضلاب ناشی از ساخت و سازهای بالا دست آن می باشد. – وجود چاههای عمیق و نیمه عمیق موجب بی توجهی به قنوات و عدم لایروبی به موقع و در نتیجه افزایش آلودگی آب قنوات شده است – استفاده از آب قنوات و چشمه ها برای شرب در روستاها بطور چشمگیری کاهش پیدا کرده است.

کلیدواژه ها:

قنات ، بهداشت عمومی ، آب آشامیدنی ، آلودگی میکروبی ، تامین آب ، هوابین ، ناگ