آثار و ثمرات مناظرات و احتجاجات امام رضا ( ع )

مناظره گفتمانی برای ایجاد فهم مشترک و درک متقابل توام با اثربخشی دوجانبه است ؛ از این رو ، ایمه ی معصوم ( ع ) ، به ویژه ، حضرت رضا ( ع ) آن را به عنوان یکی از روش های آموزشی در موضوعات پر چالش علمی در خور دقت و تامل بسیار میدانستند . هدف این مقاله تبیین روش مورد نظر بر اساس شیوه ی مناظرهای علمی امام رضا با عالمان ادیان دیگر است ؛ بنابراین ، این مقاله الگوی عملی مناظره را ارایه میدهد. این مقاله که از نوع پژوهشهای بنیادی بوده ، با روش تحقیق کیفی مبتنی بر تحلیل محتوایی و با استفاده از منابع کتابخانهای ، به مطالعهی مناظرات امام ( ع ) میپردازد که با توجه به روش ، اصول و چگونگی فرایند مناظرهای آن حضرت میتوان آن را به عنوان روش آموزشی مطرح کرد و به کار بست . در این مقاله ، ابتدا روش مناظراتی حضرت رضا ( ع ) و سپس اصول حاکم بر روند آن و چگونگی فرایند یک مناظرهی علمی نزد آن حضرت بررسی میشود . یافته ها نشان می دهد مناظره بسیار مهم ، ظریف و حساس است به گونه ای که انجام مطلوب آن بسیار سودمند و اثر بخش است و انجام غیر صحیح و نامناسب آن نتیجه ی عکس میدهد. نتایج نشان می دهد توجه به منطقی که امام رضا ( ع ) در روند مناظره های خود مد نظر داشت از یک جهت در واقع موید این است که مناظره و روند به کارگیری آن برای ایجاد فهم مشترک از مسایل ،آگاهی بخش و ایجاد نگرش توام با عقلانیت است و از جهت دیگر ، روش مناظرهای آن حضرت ، نه جدل و تسلط علمی بر مسیله بود که اساسا ، از نظر علمی و روانی ، بیشترین تاثیرات آموزشی را بر طرف مناظره ی خود میگذاشت . در سیره ی آموزشی حضرت رضا ( ع ) و ایمه ی معصوم ( ع ) یکی از ابعاد مهم ، توجه به چگونگی به کارگیری روش مناظره است که میتواند نقش بارزی را نه تنها در پیشبرد اندیشه ی الهی که در طرح مباحث نظری ، از نظر دامنه و عمق داشته باشد ؛ اما متاسفانه در محافل علمی و دانشگاه ها کمتر مورد توجه و استفادهی عملی بوده است .

کلیدواژه ها:

مناظره ، اصول مناظره ، روش مناظره ، امام رضا ( ع )