ادراک غیر بصری در معماری

درک فضا در هرکس بسته به نحوه برخورد او با فضا و میزان استفاده ابزاری از حواس برای درک آن است. تفاوت اصلی بیناونابینا در درک فضا از تفاوت بهره برداری از ابزرهای حسی نشات می گیرد . ازآنجایی که نابینا اجبارا بدون دیدن زندگی می کند، ندیدنش رابا به کارگیری سایرحواس جبران می نماید. منظوراز ابزار، امکانات طبیعی و اندامی انسان است و در حقیقت همان حواس اصطلاحا پنجگانه است. حواس پنجگانه عامل وارتباط دهنده قوه ادراک با محیط می باشند و درک نسبتا کاملی را برای ما بوجود می آورند و در صورتیکه به خوبی از آنها بهره بگیریم، بهترین راه درک ارزش این حواس در درک فضا، مطالعه افرادی است که از داشتن این حواس محرومند . دریافت ما از محیط تابع مراحل خاصی است که با دریافت اندام های حسی از محیط شروع می شود و به ادراک خاتمه می یابد . محدوده تشخیص اندامهای حسی و توانایی ها و خصوصیات فردی و عوامل دیگری نیز نقش مهم و تعیین کننده دراین احساس و ادراک بازی می کنند. در آزمایشهای متعدد این نکته ثابت شده است که توانایی حسی نابینا نه به علت تکامل و با تزاید اعضای حسی و یا وجود توانایی خاص بلکه براساس تمرین و دقت بیشتر و ارزیابی صحیح تر ازآنچه میتوان حس نمود می باشد. این پژوهش سعی دارد ضمن معرفی نابینا و تواناییها و مشکلات او، و همچنین تشابهات و تفاوتهای ادراکی با افراد بینا، به نابینا درقالب معماری و با ابزار احساس و ادراک نگریسته شود تا درمکان مناسب بتوان شرح مختصری ازضوابط والگوهای مناسب طراحی معماری برای نابینایان ارایه نمود. در تحلیل موضوعی از فضا سعی خواهد شد که با دسته بندی انجام شده ازعناصر اصلی فضا، توجه به مبانی ادراک و احساس نابینا و ارزیابی آنها به کمک ضوابط نابینایی به الگوهایی ازطراحی فضا دست یابیم که مناسب نابیناباشد.

کلیدواژه ها:

ادراک محیط ، حس مکان ، تصویر ذهنی ، نابینایان ، معماری ، ضوابط طراحی