چالش ها و راهکارهای بکارگیری شاخص های عملکردی در بودجه ریزی عملیاتی در دانشگاه های دولتی ایران

با تصویب قانون ساختار وزارت علوم ، تحقیقات و فناوری و برنامه چهارم توسعه، لزوم تغییرات اساسی در نظام مدیریت دانشگاهی ایران قطعی شده است . مهمترین بخش این تغییرات مربوط به نظام مالی دا نشگاه است (ماده 10 قانون اهداف، ، وظایف و تشکیلات وزارت عتف و ماده 49 قانون برنامه چهارم ). در برنامه چهارم، دانشگاهها در راستای اجرای ماده 49 ملزم به تهیه بودجه عملیاتی به منظور دستیابی به بهای تمام شده فعالیتهای آموزشی و پژوهشی و تعیین هزینه سرانه دانشجو به منظور دریافت سهم بودجه دولتی خود از بودجه عمومی هستند . با این ترتیب ، با در نظر گرفتن موارد فوق و همچنین بند 22 سیاست های کلی برنامه پنجم توسعه کشور مبنی بر تبدیل نظام بودجه ریزی کشور به بودجه ریزی عملیاتی، تغییر در نظام بودجه ریزی دانشگاه ها و بازنگری و تحول اساسی در سیستم بودجه بندی موجود، بیش از پیش ضروری می نماید . چالش اصلی این تحول آن است که قبل ازشکل گیری ساختارهای مناسب مدیریت مالی عملیاتی و آمادگی واحدهای دانشگاهی، تغییرات ساختاری درسطح دولتی آغاز شده است . دانشگاهها در تعریف عملکردهای آموزشی، با مسائل و مشکلات عدیده ای « اهداف و دستاوردهای دانشگاهی » پژوهشی و خدماتی و تدارک ابزارهای اندازه گیری دست به گریبان هستند. برای مدیران دانشگاهی سئوالات زیادی مطرح است . ازجمله اینکه ارتباط بین درجه دستیابی به این اهداف با تصمیمات مربوط به تخصیص منابع چگونه است؟ شاخص های عملکردی فعالیتهای گوناگون درون دانشگاهی چه می تواند باشد؟ معیار انتخاب این شاخص های عملکردی چیست؟ چه راهکارهایی برای مقابله با دشواری های تعریف شاخص ها در حوزه آموزش و پژوهش وجود دارد؟ و درنهایت تخصیص منابع درون دانشگاهی چگو نه می تواند باشد؟ در ای ن مقاله به موارد فوق پرداخته شده و پس از بررسی تجربه های سایر کشورها در بکارگیری شاخص های عملکردی در آموزش عالی، چالش های تدوین و بکارگیری شاخص های عملکردی برای بودجه ریزی عملیاتی در داخل دانشگاه های دولتی کشورمان بررسی گردیده است. همچنین راهکارها و پیشنهادهایی کاربردی به منظور تدوین و استفاده از شاخص های عملکردی دانشگاهی به منظور سازگاری با نظام های سه گانه بودجه ریزی، مدیریت مالی و حسابداری ارائه می گردد.

کلیدواژه ها:

بودجه ریزی عملیاتی ، دانشگاه ، شاخص های عملکردی