روش برخورد امام علی (ع) با ناکثین و مارقین از منظر نهج البلاغه

امیرالمومنین (ع) در دوران زمامداریش؛ با گروه هایی که مخالف حکومت ایشان بودند؛ مواجه بود. مخالفین حضرتعلی (ع)؛ مخالفینی استثنایی و روش برخورد با آنها از اهمیت به سزایی برخوردار بود. این مقاله برآن است تا روش برخورد امام علی (ع) با ناکثین و مارقین دو گروه از گروه های مخالف را مورد مطالعه و بررسی قرار دهد. منظور از روش برخورد مجموعه سیاست ها؛ موضع گیری ها؛ و اقداماتی است که حضرت علی (ع) در قبال مخالفین اتخاذ نمود و به کار بست. نظر به اینکه حضرت علی (ع) در مقایسه با سایر صحابه؛ به رسول خدا (ص) نزدیکتر و از جایگاه والایی برخوردار بود؛ نیز با توجه به شایستگی ها و نقش منحصر به فرد آن امام همام در دفاع از اسلام و پیامبر (ص)؛ لذا شناخت روش برخورد امام علی (ع) با مخالفان بعنوان یک انسان الگو و اسوه از اهمیت فراوانی برخوردار است. از آنجایی که پیروان دیروز و امروز حضرت علی (ع) ایشان را جانشین برحق و شایسته رسولالله (ص) در امر حکومت و رهبری جامعه میدانند؛ اهمیت آشنایی هر چه بیشتر با سیره حکومتی امام و خصوصا روش برخورد آنحضرت بامخالفین را مضاعف می گرداند. پیرامون روش برخورد حضرت علی (ع) با گروه های مخالف؛ پیش از این تحقیقاتارزشمندی توسط پژوهشگران صورت گرفته است. اما با این وجود در موضوع فوق خلاهایی نیز وجود دارد که شایستهاست به آنها پرداخته شود. توضیح اینکه در پژوهشهای پیشین؛ برخی از برخوردهای امام علی (ع) با گروه های مخالفبه صورت پراکنده مورد توجه قرار گرفته و از پارهای دیگر غفلت گردیده است. لذا با عنایت به اینکه پیش نیاز قضاوتعادلانه و منصفانه در باره رفتار امام علی (ع) با مخالفین؛ پرداختن به مجموعه برخوردهای آن حضرت می باشد. این مقاله برآن است تا مجموعه رفتارهای امام علی (ع) با ناکثین و مارقین را که بازهای است از مدارا تا مقابله موردمطالعه و بررسی قرار دهد. بدیهی است چنین شیوه ای؛ داوری عادلانه و منصفانه در باره رفتار امام علی (ع) با گروه های مخالف؛ خصوصا ناکثین و مارقین را تسهیل می نماید. القایات مغرضین مبنی بر اینکه امام علی (ع) در برخورد با مخالفینخود؛ غالبا از قوه قهریه بهره برده است از یک طرف؛ و تاثیر پذیری برخی باورمندان کم اطلاع از طرف دیگر؛ ارایهچنین پژوهشی را ضروری می نماید.