بررسی روش های موثر در شکستن خواب بذرالبنج مشبک (Hyoscyamus reticulatus L.)

بذرالبنج مشبک (Hyoscyamus reticulatus L.) یکی از مهمترین گیاهان تیره بادمجان Solanaceae)) بوده که بذرهای آن به علت خواب به سختی جوانه می زنند. در این راستا، به منظور تعیین مناسبترین روش برای شکستن خواب این گیاه آزمایشی در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل پیش سرمادهی بذور مرطوب در دمای چهار درجه سانتیگراد در چهار سطوح زمانی (7، 14، 21 و 28 روز)، تیمار تلفیقی اسید جیبرلیک (ppm500) و سرمادهی مرطوب (به مدت 7، 14، 21 و 28 روز)، خیساندن بذرها در هورمون های اسید جیبرلیک، سیتوکنین و اکسین با غلظت های 250، 500، 750 و 1000 ppm به مدت 24 ساعت، خیساندن بذرها در نیترات پتاسیم 1/0، 2/0 و 4/0 درصد، خیساندن بذرها در آب داغ 70 و 90 درجه سانتی گراد به مدت 5، 10 و 15 دقیقه، قرار دادن بذرها در آب جاری به مدت 24 و 48 ساعت، خیساندن بذرها در اسید سولفوریک 70 و 95 درصد به مدت 5، 10 و 15 دقیقه و خراشدهی با کاغذ سمباده بود. نتایج نشان داد که خواب بذر بذرالبنج مشبک از نوع فیزیولوژیکی است، زیرا بیشترین درصد جوانه زنی بذرها در اثر اعمال تیمار تلفیقی پیش سرمادهی مرطوب به مدت 21 روز و اسید جیبرلیک (ppm 500) به دست آمد. علاوه بر این، سرمادهی مرطوب و اسید جیبرلیک به تنهایی نیز بر شکست خواب بذرهای بذرالبنج مشبک تاثیر چشمگیری داشتند و به ترتیب جوانه زنی را تا 40 و 81 درصد افزایش دادند. تاثیر سایر هورمون های استفاده شده در این تحقیق اگرچه از نظر آماری بر شکست خواب این بذرها معنی دار ارزیابی شد، ولی در مقایسه با تاثیر چشمگیر تیمار تلفیقی سرما و اسید جیبرلیک و اسید جیبرلیک به تنهایی چندان قابل چشمگیر نبود. از طرف دیگر عدم تاثیر آب جاری، آب داغ، اسید سولفوریک و خراشدهی با کاغذ سمباده بر شکست خواب بذرهای مذکور نمی تواند موید وجود خواب به علت تجمع مواد بازدارنده و یا نوع فیزیکی بوده باشد.

کلیدواژه ها:

اسید جیبرلیک ، پیش سرمادهی ، خواب فیزیولوژیکی ، گیاهان دارویی