ارزیابی تحمل به تنش شوری ارقام و لاین های پیشرفته گندم درمرحله گیاهچه ای (جوانه زنی)

به منظور بررسی آثار تنش شوری در مرحله گیاهچه ای آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 4 تکرار و 20 لاین و رقم انجام شد. فاکتور A شامل سه سطح شوری (0، 8 و 12 دسی زیمنس برمتر) و فاکتور B نیز شامل ارقام و لاین ها بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر شوری بر کلیه صفات و شاخص ها غیر از وزن خشک ریشه چه و اثر رقم نیز بر کلیه شاخص ها و صفات به استثناء وزن خشک ساقه چه معنی دار بود. اثر متقابل رقم x شوری نیز بر کلیه شاخص ها غیر معنی دار بود، رقم کارچیا (شاهد) دارای بیشترین طول ساقه چه، طول ریشه چه، شاخص بنیه بذر، درصد جوانه زنی، میانگین سرعت جوانه زنی، ضریب سرعت جوانه زنی و شاخص جوانه زنی بود. لاین شماره 19 دارای کمترین میزان طول ساقه چه، وزن خشک ریشه چه، وزن خشک ساقه چه، شاخص بنیه بذر، درصد جوانه زنی، میانگین شوری در مرحله جوانه زنی انتخاب شد. نتایج ضرایب همبستگی در شرایط تنش نشان داد که شاخص تحمل به شوری (STI1) با شاخص های وزن خشک ریشه چه (RADW)، وزن خشک ساقه چه (SHW)، میانگین سرعت جوانه زنی (MRG) و ضریب سرعت جوانه زنی (CVG) همبستگی مثبت و معنی دار و با شاخص میانگین زمان جوانه زنی (MTG) همبستگی منفی و معنی داری در سطح احتمال 1% داشته است. شاخص سرعت جوانه زنی (GRI) با شاخص های میانگین طول ساقه چه (SHL)، درصد جوانه زنی (GER)، میانگین سرعت جوانه زنی (MRG) و ضریب سرعت جوانه زنی (CVG) همبستگی مثبت و معنی دار و با شاخص میانگین زمان جوانه زنی (MTG) همبستگی منفی و معنی داری در سطح احتمال 1% و با وزن خشک ریشه چه (RADW)، وزن خشک ساقه چه (SHW) و شاخص بنیه بذر (VI) همبستگی مثبت و معنی دار در سطح احتمال 5% داشته است. این دو شاخص به عنوان شاخص های مناسب جهت ارزیابی ارقام در شرایط تنش تعیین شدند. بر اساس نتایج تجزیه خوشه ای در شرایط تنش و نرمال، ارقام و لاین ها در سه گروه طبقه بندی گردید. لاین های 1، 2، 3، 6، 9، 13، 17 و 18 دارای بیشترین میانگین شاخص سرعت جوانه زنی (GRI)، درصد جوانه زنی (GER)، میانگین سرعت جوانه زنی (MRG)، ضریب سرعت جوانه زنی (CVG) و شاخص بنیه بذر (VI) بوده و به عنوان لاین های متحمل شناسایی شدند.

کلیدواژه ها:

تحمل ، تنش شوری ، گندم