اثر مقادیر متفاوت آب آبیاری بر روی شاخص تنش آبی و کاربرد آن در برآورد تولید پنبه در مناطق مرطوب

پنبه از گیاهان استراتژیک مناطق مرطوب ایران می باشد که تولید آن تاثیر نسبتا بسزایی در اقتصاد منطقه ای بالخص استان گلستان دارد. مرور بر منابع و تجربیات سایر محققین نشان داده است که آبیاری بیش از حد می تواند در گل ریزی و در نتیجه کاهش تولید پنبه می گردد. تغییرات آب آبیاری باعث تغییرات دمای برگ گیاه در ساعات حداکثر تبخیر و تعرق می گردد. به کمک اختلا دمای برگ گیاه پنبه و هوا می توان شاخصی تحت عنوان نمایه تنش آبی گیاه یا CWSI تعریف نمود که به کم آن می توان شرایط تنش وارده به گیاه را تحت تاثیر ک آبی ارزیابی نمود. درمنابع علمی غالبا از این شاخص برای مناطق گرم و خشک استفاده شده است. در تحقیق حاضر برای امکان استفاده از این روش در مناطق نسبتا مرطوب مانند استان گلستان مجموعه ای از آزمایشات در سال 1383 در مرکز تحقیقات پنبه هاشم آباد گرگان انجام گرفت. در این تحقیق آزمایشات در 4 تیمار مختلف آب آبیاری بر اساس 100، 70، 40 و صفر درصد تبخیر از تشتک کلاس الف در سه تکرار به صورت کرت های خرد شده و تصادفی اجرا گردید. دمای پوشش سبز به کمک دماسنج مادون قرمز و در ساعات حداکثر تبخیر و تعرق یعنی ساعت 12 تا 14 اندازه گیری می گردید. به کمک اطلاعات اختلاف دمای پوشش سبز و هوا خطوط تنش حداکثر و حداقل برای گیاه پنبه مشخص و از آنجا نمایه تنش ابی گیاه برای تیمارهای مختلف محاسبه گردید. در پایان فصل مقدار تولید پنبه برای تیمارها و تکرارهای مختلف اندازه گیری و سپس علاوه بر آنالیزهای آماری با ایجاد ارتباط بین CWSI و تولید پنبه مدلهای ریاضی ارایه گردیده که براحتی می توان به کمک آنها و با داشتن نمایه تنش آبی مقدار تولید را تخمین زد . در این مقاله با ارایه مدلی میزان حساسیت تولید پنبه ببه کمبود تبخیر و تعرق مرتبط گردیده است. و از آنجا بهترین و مناسبترین مقدار آب ابیاری مزارع پنبه در مناطق مرطول تعیین و پیشنهاد می گردد.

کلیدواژه ها:

تبخیر و تعرق ، شاخص تنش آبی ، پنبه ، کم آبیاری