بررسی واکنش ژنوتیپ های زود رس گندم نان درتاریخهای کاشت تاخیری در منطقه سیستان

استفاده از ارقام دیر رس و متوسط رس در تاریخ های کاشت دیر در منطقه سیستان بدلیل کوتاه شدن دوره رشد و برخورد با درجه حرارت های بالا موجب کاهش عملکرد می شود، لذا ضروری است ارقام زودرس با دوره رشد کوتاه و عملکرد کمی و کیفی بالا معرفی شوند. به منظور بررسی واکنش ژنوتیپ های گندم نان نسبت به تاریخ های کاشت تاخیری ،آزمایشی با شش تاریخ کاشت به عنوان عامل اصلی و 22 ژنوتیپ گندم به عنوان عامل فرعی با استفاده از طرح کرت های خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه زهک در سال زراعی 93-1392 اجراء گردید. داده های مربوط به هر صفت مورد تجزیه واریانس قرار گرفت. ضرایب همبستگی ساده ، درصد تغییرات صفات در تاریخ های کاشت و مقایسه عملکرد دانه ژنوتیپ های گندم نان محاسبه گردید. تاریخ کاشت اثر معنی داری روی کلیه صفات مورد مطالعه در سطح 1/0 معنی دار نشان داد. مقایسه صفات در تاریخ های کاشت مختلف نشان داد که تاریخ کاشت 17 آذر ماه بیشترین عملکرد دانه و زیست توده به ترتیب 259/3 و 604/9 تن در هکتار و بالاترین شاخص برداشت 93/33 % ، و بیشترین تعداد دانه در سنبله برابر 39/36 دانه داشت و از سایر ویژگی های برتر نسبت به سایر تاریخ های کاشت بر خوردار بود. کمترین عملکرد دانه در تاریخ کاشت اول اسفند حاصل شد. مقایسه درصد تغییرات صفات مورد مطالعه در تاریخ های مختلف کاشت مؤید آن بود که با تاخیر تاریخ کاشت عملکرد دانه و برخی صفات مورد بررسی کاهش می یابد. در بین ژنوتیپ ها از نظر کلیه صفات مورد ارزیابی تفاوت معنی داری وجود داشت. بیشترین عملکرد دانه در ژنوتیپ های Star"s"/3/w181/kauz//skauz/4/.. و Mina/Molan//Atrak وV.8187/Arvand-1/3/vee"s"/nac//1-66-22 که 38، 27 و 22 درصد افزایش عملکرد نسبت به متوسط کل آزمایش (403/1 تن در هکتار) وجود داشت. ضرایب همبستگی ساده صفات نشان داد عملکرد زیست توده ، وزن هزار دانه و ارتفاع و روز تا رسیدگی همبستگی مثبت و معنی دا ر و روز تا سنبله همبستگی منفی و معنی داری با عملکرد دانه دارند.

کلیدواژه ها:

تاریخ کاشت ، ژنوتیپ ، گندم نان ، همبستگی