نقد نظریه قائلان به تناسب سوره ها در قرآن

اعتقاد به تناسب سوره ها در هر دو شاخه اصلی آن؛ یعنی، ارتباط فرجام هرسوره با آغاز سوره بعد از خود و ارتباط مضمون میان سوره ه ای پی در پی عمدتاً مبتنی بر پذیرش توقیفی بودن ترتیب سوره ها و قبول دلایل مربوط به آن است؛ حال آنکه دلایل مؤید این دیدگاه، از نظر علمی فاقد اتقان لاز ماند و از اینرو، از اثبات وقوع توقیف در ترتیب سوره ها ناتوانند؛ افزون بر آنکه، سوره ها به طور کلهی در افاده معانی خود، به سوره های قبل یا بعد تعلقهی ندارند؛ بلکه درلابه لای هر کدام، موضوع یا موضوعاتی جداگانه به بحث نهاده شده اند که مستقله از دیگر سوره ها قابل ملاحظه و بررس یاند هر چند همگون ی هایی میان عمومسوره های قرآن از سوره های همجوار یا غیرهمجوار می توان یافت. همچنین جواز شرعی جا به جا تلاوت کردن آنها قرینه ای بر عدم وجود تناسب ذاتی میانآنهاست. علاوه بر آنکه با تأمل در بسیاری از تناسب های ادعایی و برنهادن آنها با همدیگر می توان به ذوقی و سلیقه ای بودن استنباط آنها پی برد؛ چندان که بهنظر می رسد تناسب ها و شباهت های مورد ادعا در سوره های همسایه - که طرفداران نظریه تناسب سوره ها آنها را مسلهم تلقهی کرد هاند به اصول ثابت وقابل قبول اتهکا ندارند. بر این اساس، دشوار بتوان وجوه تناسب پیش گفته و دلالت آنها بر معانی واقعی را پذیرفت و در نتیجه، صحت اصل نظریه تناسبسوره ها سخت محله تردید است.

کلیدواژه ها:

ترتیب سوره ها ، تناسب سوره ها و سوره های همجوار ، علم تناسب