مکان یابی محل دفن بهداشتی زباله جامد براساس ویژگی های ژئومورفولوژیک منطقه با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) - (مطالعه موردی شهر گنبد کاووس، شمال ایران )

سابقه و هدف : یافتن محل مناسب برای دفن مواد زائد جامد، از ضروریات طرح های توسعه شهری است شهر گنبد با جمعیتی معادل 131108 نفر روزانه 120 تن زباله تولید می کند. این میزا زباله در دوسایت موقت (درحریم رودخانه ) و یک سایت دائم دفع می شود. نفوذ شیرابه و زباله به داخل آب زیرزمینی و رودخانه ، سبب آلودگی و سایر مسائل زیست محیطی، ناشی از این مکان یابی اشتباه بوده است . به لحاظ عملیاتی، کار دفع بهداشتی پسماند، نیازمند مطالعات تخصصی، طراحی و اعمال مدیریت صحیح در مرحله بهره برداری است. روش تحقیق : در این پژوهش ، ابتدا معیارهای مهم دخیل درمکان یابی دفع زباله براساس ویزگی های مورفولوژیکی منطقه شناسایی گردید سپس با روش وزن دهی ریاضی براساس منطق همپوشانی (Index Overlay) ، هرکدام از پارامترها، وزن دهی شد. مهمترین پارامترهای مورد وزن دهی عبارتند از: عمق سطح آب زیرزمینی ، فاصله از آبهای سطحی ، کاربری اراضی، فاصله از شهر، فاصله از مناطق مسکونی، فاصله از تاسیسات و مراکز صنعتی، فاصله از شبکه ارتباطی، فاصله از فرودگاه، فاصله از گسل اصلی، فاصله با چاه آب شرب، امکان توسعه محل و فاصله از گسل های احتمالی در ادامه ، پس از نمره دهی به داده ها و تلفیق لایه های اطلاعاتی و برای بدست آوردن نتایج مناسب، از فرآیند رویهم گذاری لایه ها استفاده شد . از طریق مطالعات میدانی ، سه مکان دفن بهداشتی، جهت مقایسه و ارزیابی براساس وزن دهی پارامترها طبق متد رویهم گذاری انتخاب شد ودر نهایت با مطالعات دقیق تر برروی مکان های انتخاب شده و استخراج وزن های مناسب بر روی یک ، مکان های انتخاب شده به ترتیب اولویت برای دفن بهداشتی بر روی نقشه نشان دار مشخص گردید. نتایج : هر سه محل انتخاب شده برای دفع زباله ارزیابی شد. با توجه به بررسی های میدانی وتحلیل نقشه GIS ، نتیجه نشان داد مکان شماره 1 ، به دلایل مختلف، در مقایسه با مکان شمره 2 و سایت کنونی دفع زباله ، مناسب تر است. نتیجه گیری و بحث: از بین شرایط ژئومورفولوژیکی و ویژگیهای توپوگرافیک منطقه مورد مطالعه، فاکتور عمق سطح آب زیرزمینی از فاکتور کلیدی در این مکانیابی محسوب می شود که در بخش های شمال شرق منطقه مطالعاتی (سایت شماره یک ) بیشتر از سایر نواحی است.

کلیدواژه ها:

دفن زباله ، مکانیابی ، شاخص همپوشانی ، گنبد