فلسفه ی تاریخ؛ رویکردی مناسب برای آینده پژوهی و آینده نگاری اسلامی

برای تحقق آرمان ها در نظام های اسلامی، بایستی از رویکردها و ابزارهای مناسب و مبتنی بر فرهنگ اسلامی در حوزه های علوم انسانی و به خصوص آینده پژوهی استفاده نمود تا باعث تحقق آرمان ها و اهداف فردی و اجتماعی شود؛ اگر از راه های دیگران برای تحقق اهداف و آرمان های خودمان استفاده کنیم، تضمیمنی برای تحقق آن ها وجود ندارد، چرا که ممکن است با روش های دیگران به هدف دیگران برسیم. فلسفه ی تاریخ اسلامی می گوید می توان از تجارب متراکم و انباشته ی گذشته، سنت و قانون کشف و استخراج کرد و برای شدن یا ساختن آنچه که خدا از ما می خواهد یعنی عبودیت و جامعه اسلامی معنوی و مادی از قوانین اسلامی الهی و قوانینی که بشر تاکنون آن ها را تجربه کرده و قابلیت استفاده برای آینده را دارد، استفاده کرد. رویکرد فلسفه ی تاریخ در آینده پژوهی و آینده نگاری را می توان با ملاحظاتی، جامعِ هر دو رویکرد اکتشافی/ توصیفی و رویکرد هنجاری/ تجویزی دانست. علم تاریخ علاوه بر این که قوانین کلی بودن برای فرد و جامعه را دارد، قابلیت کشف و استنتاج عقلی قوانین کلی شدن برای فرد و جامعه در آینده را نیز دارد و البته عبرت گرفتن از تاریخ و استنباط قانون و قاعده از آن، باید با دغدغه ی آینده باشد؛ نه صرفاً برای نقل و تحلیل آن برای دیگران؛ رویکرد فلسفی به تاریخ جامع ترین نوع نگاه به زمان در گذشه و آینده است.

کلیدواژه ها:

آینده پژوهی ، رویکردها ، فلسفه ی تاریخ