لزوم به روزرسانی سند ملی آب در حوضه دریاچه ارومیه: شهرستان سقز

دریاچه ارومیه ایران بزرگ ترین دریاچه آب شور خاورمیانه است. تغییر اقلیم، توسعه نامتوازن و ناپایدار فعالیت های کشاورزی و کارآیی پایین مصرف آب در این بخش از دلایل اصلی کاهش حجم آب ورودی به دریاچه ارومیه و خشک شدن آن است. برنامه ریزی آبیاری می تواند اقدامی موثر برای مدیریت مصرف آب کشاورزی در این منطقه باشد. برنامه ریزی برای تخصیص آب در بخش کشاورزی ایران، براساس سطح کشت و نیاز آبی گیاهان مندرج در سند ملی آب صورت می گیرد. نیاز آبی گیاهان در این سند براساس داده های آب و هوایی ایستگاه های هواشناسی دوره آماری ۲۵ ساله (۱۹۹۵ -۱۹۷۰میلادی) و با استفاده از روش توصیه شده سازمان فائو برآورد شده است. با توجه به تغییرات اقلیمی گزارش شده در مناطق مختلف و طولانی تر شدن دوره آماری داده های هواشناسی کشور، به روزرسانی این سند برای کشاورزی ایران ضروری است. هدف از انجام این پژوهش برآورد نیاز آبی گیاهان زراعی عمده شهرستان سقز در حوضه دریاچه ارومیه برای دوره آماری ۴۳ ساله (۱۳۵۹ -۱۳۵۸ تا ۱۴۰۰-۱۴۰۱) و مقایسه نتایج آن با سند می باشد. برآورد نیاز گیاهان با استفاده از روش دو مرحله ای فائو انجام شد. این مطالعه نشان داد که نیاز خالص آبیاری محاسبه شده برای محصولات اصلی در این شهرستان با مقادیر ذکر شده در سند ملی آب متفاوت است. نیاز خالص آبیاری برای شش محصول کلیدی گندم، یونجه ،چغندرقند، سیب زمینی، ذرت علوفه ای و گوجه فرنگی که ۹۱/۴ درصد از اراضی آبی منطقه را تشکیل می دهند، به ترتیب ۵۳، ۴۳، ۵۸، ۸، ۵۸ و ۷۰ درصد یشتر از مقادیر موجود در سند آب است. این نابرابری ها ضرورت بازنگری و به روزرسانی سند ملی آب را برجسته می کند.

کلیدواژه ها:

پنمن -مانتیث فائو ، تغییر اقلیم ، دریاچه ارومیه ، سامانه نیاز آب ، ضریب گیاهی (Kc)