بررسی حضانت و سرپرستی فرزند مشترک در فقه و حقوق ایران

هدف پژوهش حاضر بررسی حضانت و سرپرستی فرزند مشترک در فقه و حقوق ایران بود. نوع مطالعه این پژوهشتوصیفی تحلیلی است. براساس یافته ها، در فقه اسلامی حضانت کودک، به ترتیب اولویت بر والدین واجب کفایی است وذکر سن و زمان خاص در برخی از روایات، ناظر به انحصار سرپرستی کودک به یکی از والدین و الزام او نیست، به گونهای که امکان جابجایی حضانت در صورت توافق والدین و شایستگی آنها با در شرایط عسر و حرج نباشد؛ بلکه تنها بیانگراولویت در پذیرش این واجب است. افزون بر این، اولویت مادر برای سرپرستی کودک، پسر باشد یا دختر، تا سن هفتسالگی است. در رابطه با حق و یا تکلیف بودن حضانت میان فقهای امامیه و همچنین میان بعضی از فقهای اهل سنتاختلاف نظر وجود دارد. اما بر اساس قانون مدنی ایران در ماده ۱۱۶۸ نگهداری اطفال هم حق و هم تکلیف ابوین است.فقه امامیه معتقد است امکان امتناع مادر از حضانت وجود دارد. ابوین برای حضانت باید واجد شرایطی مانند عقل،مسلمان بودن، عدم ازدواج مادر و... باشند و در صورت عدم وجود یکی از این شرایط حق حضانت از آنان ساقط می شود.در رابطه با اولویت پدر یا مادر میان فقهای امامیه و اهل تسنن اختلاف نظر وجود دارد اما بر اساس قانون مدنی در صورتجدایی ابوین، مادر تا ۷ سالگی اولویت دارد و بعد از آن حضانت با پدر است. ماده ۱۱۷۳ قانون مدنی در جهت حمایت ازحق حضانت پدر و مادر سلب حضانت از والدین را محدود به مواردی مانند اعتیاد زیان آور والدین، اشتهار به فساداخلاقی والدین و مواردی از این قبیل نموده است. بنابراین قوانین در زمینه حضانت قانون مدنی می توانند سبب حمایتاز خانواده در جهت عدم دخالت بدون دلیل دیگران قرار بگیرند.

کلیدواژه ها:

حضانت ، فرزند مشترک ، حقوق ایران ، فقه اسلامی