اثر سامانه آبیاری قطره ای نواری بر مدیریت مصرف آب در کانون های اصلی تولید خربزه در کشور

به منظور تعیین حجم آب کاربردی، عملکرد و بهره وری آب در تولید خربزه با مدیریت زارعین در استان های خراسان رضوی، فارس، خوزستان، سمنان و سیستان و بلوچستان در سال زراعی (۱۳۹۹- ۱۳۹۸)، تعداد ۱۳۸ مزرعه خربزه انتخاب و حجم آب داده شده توسط کشاورزان اندازه گیری شد. اثر سامانه های آبیاری قطره ای نواری بر مدیریت مصرف آب برای خربزه در کشور بررسی شد. نتایج نشان داد تفاوت عملکرد، حجم آب کاربردی و شاخص بهره وری آب برای تولید خربزه در استان های منتخب معنی دار بود. میانگین وزنی عملکرد، حجم آب کاربردی و بهره وری آب کاربردی خربزه در کشور، به ترتیب برابر ۲۴۹۶۲ کیلوگرم در هکتار، ۷۱۱۷ مترمکعب در هکتار و ۴/۳ کیلوگرم بر مترمکعب بدست آمد. حجم کل آب آبیاری برای تولید خربزه در کشور برابر ۸/۵۷۰ میلیون مترمکعب برآورد شد. در این پژوهش میانگین عملکرد خربزه در سامانه آبیاری سطحی با روش جویچه ای و قطره ای نواری به ترتیب ۲۰۹۵۴ و ۲۴۵۰۰ کیلوگرم در هکتار برآورد شد. میانگین حجم آب کاربردی در روش آبیاری جویچه ای و قطره ای هم به ترتیب ۷۹۴۰ و ۶۰۷۳ متر مکعب در هکتار بدست آمد. میانگین حجم آب کاربردی در روش آبیاری قطره ای نسبت به حجم آب کاربردی در روش جویچه ای ۵/۲۳ درصد کاهش داشت. میانگین بهره وری آب در روش های آبیاری جویچه ای و قطره ای به ترتیب ۳ و ۳/۴ کیلوگرم بر متر مکعب در هکتار شد. استفاده از سامانه های آبیاری قطره ای نواری برای زراعت خربزه در کشور می تواند سبب افزایش بهره وری آب و کاهش مصرف آب در بخش کشاورزی شود. هرچند مدیریت بهره برداری از این سامانه ها در کشور تا سطح مطلوب، فاصله نسبتا زیادی دارد.

کلیدواژه ها:

بهره وری ، آب آبیاری ، عملکرد ، کارآیی آب ، آبیاری نواری