بررسی تنوع ژنتیکی و روابط صفات مهم زراعی بخشی از توده گندم های کلکسیون بانک ژن گیاهی ملی ایران

پی بردن به تنوع ژنتیکی موجود در منابع ژنتیکی، گام اساسی در اصلاح نباتات است. بدین منظور، 512 توده گندم به همراه سه رقم روشن، کویر و ماهوتی (به عنوان شاهد) در قالب طرح آگمنت در سال زراعی 89 - 1388 درمزرعه ی پژوهشی بانک ژن گیاهی ملی ایران کشت گردید. بعضی از صفات مهم زراعی، مورفولوژیکی و فنولوژیکی مانند: تعداد روز تا خوشه دهی، تعداد روز تا گلدهی، تعداد روز تا رسیدن کامل، طول دوره پر شدن دانه، ارتفاع بوته، طول خوشه، تعداد سنبلچه در خوشه، تعداد گلچه در سنبلچه، تعداد دانه در خوشه، وزن صد دانه، وزن دانه پنج خوشه و وزن دانه گیاهان هر کرت، طبق دستورالعمل IPGRI (مؤسسه بین المللی ذخایر توارثی گیاهی) ارزیابی گردید. نتایج آمار توصیفی نشان داد، بیشترین ضریب تغییرات ( CV )، به ترتیب در وزن دانه گیاهان هر کرت ( 30 درصد = (CV و وزن دانه پنج خوشه ( 23 درصد = CV ) مشاهده شد. کمترین ضریب تغییرات در صفات فنولوژیکی مانند: تعداد روز تا رسیدن کامل( 2درصد = CV )، تعداد روز تا گلدهی( 3درصد = CV ) و تعداد روز تا خوشه دهی( 3درصد = CV ) مشاهده شد. نتایج تجزیه همبستگی نشان داد که بیشترین ضرایب همبستگی با صفت وزن دانه گیاهان هرکرت در ارتفاع بوته (** 240 / r = 0 ) و وزن صد دانه(** 214 / r = 0 ) مشاهده شد. تجزیه کلاستر به روش WARD منابع ژنتیکی 21 کشور را در سه خوشه، گروهبندی کرد . با توجه به تنوع ژنتیکی موجود در صفات مورد بررسی می توان از این پتانسیل ژنتیکی در برنامه های اصلاحی استفاده نمود

کلیدواژه ها:

گندم ، تنوع ژنتیکی ، آمار توصیفی ، همبستگی