ضرورت مدیریت فاضلاب و رواناب حوضههای شهری به منظور کنترل جریانهای آواری و زمین لغزشها

رشد جمعیت، بخصوص در دهه های اخیر که دارای نرخ بالاتری بوده است، باعث گردیده تا بدلیل نیازهای روز افزون جمعیت به توسعه فضاهای مسکونی شهری و روستائی و هم چنین اراضی تولیدی اعم از صنعتی و کشاورزی، طرحهای توسعهای با سرعت و بدون انجام مطالعات کامل زیربنائی صورت پذیرد. بدلیل اینکه معمولا زمینهای مناطق مرتفع دارای آب و هوای بهتر و مرغوبیت بیشتری بوده، معمولا اولین مراحل توسعه به سمت مناطق کوهستانی صورت میپذیرد. آمارها حکایت از افزایش تعداد مناطق تحت تاثیر بلایای طبیعی در دههای اخیر دارد. این بلایا عمدتا شامل سیلابها، جریانهای آواری و زمینلغزشها میباشند. شایعترین بلای طبیعی در مناطق مسکونی توسعه یافته بخصوص در مناطق شیبدار، وقوع ناپایداری شیبها و جریانهای آواریDebris Flow به اشکال مختلف میباشد. این پدیده در شهرهایی نظیر تهران، تبریز، سنندج و اغلب شهرهای واقع در مناطق کوهستانی، تاکنون خسارات زیادی را به مجموعههای مسکونی و تاسیسات شهری وارد نموده است. استفاده از روشهای رایج احداث بنا بدون شناخت کامل زمین و ناپایداریهای محتمل، علت وقوع بسیاری از این خسارات میباشد. ناپایداریها مناطق شهری بدلیل تراکم ساخت و ساز و ارزش اقتصادی ابنیه، دارای ریسک بالاتری نسبت به محیطهای روستائی، کشاورزی و صنعتی میباشد. مثالهائی از این حوادث اتفاق افتاده و یا در حال اتفاق در مناطق شهری، وقوع جریان آواری در شمال تهران (گلابدره در 1))، وقوع ناپایداری در منطقه توانیر تهران در امتداد خیابان ولی عصر، ناپایداری شیبها در ) ، سال 1368 مناطق جدید توسعه یافته فرحزاد در شمال غرب تهران و حواشی برخی از اتوبانهای اصلی بوده که در برخی از این مناطق نظیر فرحزاد و توانیر، حرکت زمین خسارات زیادی را به ساختمانهای احداث شده وارد نموده است. در شهرک ولی عصر تبریز نیز تداوم ناپایداری شیبها و حرکت در فونداسیون برخی از مجتمع های مسکونی جدید، باعث تخلیه کل بلوک توسط ساکنین آن گردیده است. بطور کلی با توجه به گذشت میلیونها سال از تشکیل اولین پستی و بلندیها و تحمل بسیاری از حوادث استثنائی نظیر بارشهای سنگین و زمین لرزهها، انتظار میرود در حال حاضر شیبها در وضعیت کاملا پایداری قرار داشته و احتمال وقوع جریانهای آواری در آنها بسیار غیر محتمل باشد. برهمین اساس، در صورتیکه امروزه شاهد ناپایداریهای متعدد در یک منطقه باشیم، قطعا یک پدیده جدید و خارج از روند چرخههای طبیعی باید علت وقوع آنها باشد. لذا پاسخ به پرسش چرا امروزه تعداد وقوع حوادثی نظیر ناپایداری ها و جریانهای آواری رو به افزایش است را باید در تغییرات جدید ناشی از فعالیتهای انسانی جستجو نمود. با توجه به اینکه اکثر این حوادث به دنبال بارشهائی اتفاق افتاده است که از نظر شدت -مدت و فراوانی، بارشهای استثنائی نبودند، میتوان نتیجه گرفت که با احتمال بسیار بالا تغییرات انسانی و عدم وجود مدیریت صحیح بهرهبرداری از زمین علل اصلی وقوع آنها باشد