تبیین رویکرد توسعه حفاظت محور درهویت یابی منظر شهری زاهدان دوره پهلوی از طریق نشانه شناسی لایه ای

منظر شهری زاهدان متنی چند لایه است که در آن لایه­ های مختلف انسانی، طبیعی و مصنوع بر پایه­ ی قواعد هم­ نشینی/جانشینی در کنار یک­دیگر قرار گرفته و از طریق فرایندی ارتباطی به صورت ریزوماتیک، با به ­کارگیری ابزار مذاکره و ترجمه بینارمزگانی هم ­تافت معنا­داری را به وجود آورده ­اند و از زمان پیدایش تا به امروز در مواجهه با تغییرات ناشی از توسعه و پیشرفت، به سبب رابطه­ ی دیالکتیکی که با فرایند توسعه برقرار نموده، ویژگی­ ها، قابلیت­ ها و ظرفیت­ های هویتی جدیدی کسب کرده که در راستای الگوواره­ ی پیشین بوده است. اما در دهه­ های اخیر، توسعه به مثابه­ ی دیگری با عدم مذاکره و ارتباط صحیح با رمزگان سنتی این شهر، رفتار ریزوماتیک آن­ را مختل کرده و شکافی میان شبکه ­ی منسجم شهر به وجود آورده است. در این چرخش الگوواره امروزه ساکنین شهر زاهدان با روایتی شلخته روبه ­رو بوده و احساس تعلق و دل­بستگی به آن را تا حدی از دست داده ­اند. لذا هدف این پژوهش ارائه­ ی راهکاری است که هویت­ یابی منظر شهری زاهدان دوره­ ی پهلوی را مد نظر دارد که این مهم از طریق بازیابی و خوانش نشانه­ های هویت­مند مستتر در لایه­ های این شهر از طریق نشانه ­شناسی لایه ­ای و روش پیدایشی آن ممکن می­ گردد. نشانه ­شناسی لایه­ ای معتقد است متن یک شهر به تدریج با رمزگذاری/رمزگشایی رمزگانی که در بین یک گروه انسانی مشترک است، شکل گرفته و از همین طریق نیز قابل فهم می­ گردد. نشانه­ شناسی لایه­ای همچنین متن شهر را شبکه­ای همواره در صیرورت می­پندارد، به همین سبب راهکاری همه­جانبه مانند توسعه حفاظت­محور را پیشنهاد می­کند که حیات شهری را در گرو واکنش و پاسخ به موقعیت­ های جدید و بسط و توسعه استراتژی­ های تازه و خلاقانه برای روبه ­رو شدن با آن در نظر می­ گیرد؛ به شیوه­ ای که تغییرات را پذیرا ­شود و در عین حال با اتصالات رمزگانی خود به شبکه­ ی پیشین متصل بماند.  

کلیدواژه ها:

توسعه حفاظت محور ، هویت ، منظر شهری ، نشانه شناسی لایه ای ، ریزوم ، زاهدان