بررسی و مقایسه عوامل موثر بر زراعت چوب در استان گلستان از دیدگاه کارشناسان و زارعان چوب

سابقه و هدف: با توجه به اینکه تنها حدود 8/83 درصد از سطح کشور را جنگل پوشانده است و از این میزان جنگل های شمال کشور تنها 1/2 درصد را شامل می شوند، بنابراین مساحت کم آن پاسخگوی نیازهای چوبی کشور نیست و زراعت چوب با گونه های تند رشد خارج از توده های طبیعی می تواند فشار بر منابع طبیعی را کاهش دهد. با توجه به اهمیت نقش زراعت چوب در کشور و همچنین عدم اشتیاق زارعان به کشت چوب در این مطالعه ذبه شناسایی و مقایسه عوامل موثر بر زراعتت چوب استان گلستان از دیدگاه کارشناسان و زارعان چوب پرداخته شد. مواد و روش ها: از آنجایی که هدف مطالعه شناسایی نقاط قوت، فرصت و ضعف پیش روی زراعت چوب با استفاده از دیدگاه ذینفعان بود. بدین منظور، ابتدا اقدام به شناسایی عوامل موثر بر زراعت چوب با استفاده از مصاحبه های فردی و گروهی متمرکز با کارشناسان و زارعان چوب در استان گلستان گردید. سپس به منظور وزن دهی و اولویت بندی عوامل شناسایی شده، پرسشنامه ای محقق ساخته نیمه ساختار طراحی و تنظیم شد. روایی و پایایی پرسشنامه با اتسفاده از نظر کارشناسان و همچنین آزمون کرونباخ تایید شد. سپس تعداد نمونه با استفاده از روش خوشه بندی تصادفی تعیین گردید. در مرحله بعد پرسشنامه ها در بین کارشناسان و زارعان چوب شهرستان های گرگان، آق قلا، رامیان، گنبد کاووس، علی آباد و کردکوی توزیع و تکمیل گردید. در نهایت داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: نتایج به طور کلی 37 عامل در سه بخش قوت (15 عامل)، فرصت (14 عامل) و ضعف) را نشان داد. نتایج اولویت بندی عوامل از دیدگاه کارشناسان و بهره برداران نشان داد مهمترین عوامل در بخش قوت ها تاثیر سطح سواد و مهارت زارعین چوب در توسعه و رونق آن (به طور مشترک کارشناسان و زارعان)، با میانگین رتبه ای 3/285 (زارعان) و 3/527 (کارشناسان)، در بخش فرصت ها معرفی گونه ها و یا واریته های مناسب جهت کشت چوب با قابلیت میزان تولید چوب و مقاومت و سازگاری بالا ( به طور مشترک توسط کارشناسان و زارعان ) با میانگین رتبه ای 4/285 (زارعان) و 4/194 (کارشناسان) و در بخش ضعف ها پایین بودن تسهیلات دولتی و همچنین طولانی بودن روند دریافت آن برای زارعین چوب ( به طور مشترک توسط کارشناسان و زارعان) با میانگین رتبه ای 4/571 (زارعان) و 4/11 (کارشناسان) بودند. همچنین نتایج مقایسه نگرش زارعان و کارشناسان نشان داد در اکثر موارد اختلاف قابل توجهی در سطح 95 درصد اطمینان وجود نداشت و نظر کارشناسان و زارعان چوب بهم نزدیک و مشابه بود. نتیجه گیری: عدم وجود تفاوت چشمگیر مابین اختلاف نظرات کارشناسان و زارعات در خصوص عوامل موثر بر زراعت چوب استات گلستان می تواند نشان دهنده واقعیت وجود عوامل و شدت تاثیرگذاری آنها در منطقه باشد. بنابراین، جهت دستیابی به اهداف زراعت چوب کشور و حمایت از برنامه ششم توسعه در خصوص کشاورزی و منابع طبیعی کشور، تلاش ها باید در راستای کاهش و حذف عوامل منفی و تقویت عوامل مثبت و همچنین بهره گیری از فرصت های موجود در بخش زراعت چوب استان گلستان باشد.

کلیدواژه ها:

زراعت چوب ، استان گلستان ، مدیریت راهبردی ، زارعان ، کارشناسان