مقایسه کتب درسی علوم تجربی دوره ابتدایی از نظر سطح شناختی پرسش ها

هدف از پژوهش حاضر، مقایسه کتاب های علوم تجربی دوره ابتدایی از نظر سطح شناختی پرسش ها بود. در همین راستا از روش تحلیل محتوا استفاده شد. این بررسی در قالب 5 سوالی پژوهشی صورت گرفت. واحد تحلیل، جملات پرسشی کتاب بود و با توجه به محدود بودن جامعه آماری که شامل کتاب های درسی علوم تجربی دوره ابتدایی در سال 96-97 می شد، روش نمونه گیری اتخاذ نشد و کل جامعه اماری جهت بررسی انتخاب گشت. به منظور مشخص کردن انواع پرسش های شناختی سطح پایین و سطح بالا، از جدول طبقه بندی پرسش های جورج براون استفاده شد. یافته ها حاکی از آناست که بیشترین درصد پرسش های شناختی سطح بالا به ترتیب متعلق به کتاب های علوم تجربی سال اول ابتدایی 40/65، سال پنجم ابتدایی 39/78، سال ششم ابتدایی 39/38 سال دوم ابتدایی 36/99 سال چهارم ابتدایی 35/48 و سال سوم ابتدایی 31/20 می باشد. در مجموع بیشترین فراوانی و درصد پرسش های کاربردی، تحلیلی، ادراکی، یادآور، قیاسی ترکیبی، فصیح و بلیغ، ارزشیابی و تعارفی درخواستی اختصاص دارد. تنها 37/61 درصد از مجموع پرسش های کتاب های علوم تجربی دوره ابتدایی مربوط به شناخت سطح بالا است که دانش واطلاعات تازه ای را به یادگیرنده می دهند. سایر پرسش ها مربوط به شناخت سطح پایین هستند که تنها دانش فراگیران را می سنجند. همچنین نتایج آزمون خی دو نشان داد که بین مقادیر مشاهده شده و مورد انتظار در انواع پرسشها در کتاب های علوم تجربی دوره ابتدایی، تفاوت معناداری وجود دارد. اگرچه فراوانی پرسش های شناختی سطح بالا با ارتقاء پایه، افزایشی داشته، اما درصد این نوع پرسش ها رشد محسوسی نداشته و حتی در برخی پایه ها کاهش یافته است. استفاده از پرسش های ارزشیاب که بالاترین نوع تفکر را به دنبال دارند، مورد غفلت واقع شده است.

کلیدواژه ها:

تحلیل محتوا ، علوم تجربی ، پرسش ، سطح شناختی ، دوره ابتدایی