مدیریت تقاضای آب با تاکید بر پایداری محیط زیست در زیر حوضه سد کرخه تحت شرایط عدم حتمیت

در مطالعه ی حاضر به منظور مدیریت تقاضای آب به تعیین الگوی بهینه کشت از نظر اقتصادی و زیست محیطی در زیر حوضه سد کرخه پرداخته شده است. داده های مورد نیاز از طریق پرسشنامه از 200 نفر از کشاورزان طی دوره ی 97-1396 به صورت نمونه گیری ساده تصادفی استخراج شد. با توجه به نوسانات شدید نزولات جوی و در نتیجه کاهش ورودی آب به سد کرخه میزان آب در دسترس برای کشاورزان به صورت فازی در نظر گرفته شده است. در این راستا، با استفاده از روش برنامه ریزی چندهدفه فازی تامین اهداف از نظر حداکثرسازی بازده ناخالص، حداقل سازی مصرف آب و حداقل سازی مصرف کودشیمیایی در میان مزارع پایین دست سد کرخه مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج نشان داد که اهداف در نظر گرفته شده کاملا در تضاد با یکدیگر هستند و تامین یک هدف باعث فاصله گرفتن از اهداف دیگر می شود. همچنین نتایج حاکی از آن است که به منظور تامین هدف حداقل سازی مصرف آب محصولات برنج و ذرت از الگوی کشت بهینه حذف می شوند. محصولات جو و کلزا نیز به ترتیب بیشترین سطح زیر کشت را در حالت حداقل سازی مصرف آب و حداقل سازی مصرف کود شیمیایی به خود اختصاص می دهند. در این راستا، انتظار می رود اعمال ابزارهای حمایتی مانند حمایت قیمتی از محصولات با نیاز آبی کمتر و استفاده از سیستم های آبیاری نوین با راندمان بالا همراه با ارائه خدمات ترویجی مناسب و اعطای یارانه برای بهره بردران استفاده کننده از این سیستم ها در مدیریت بهینه تقاضای آب در این منطقه موثر باشد.

کلیدواژه ها:

بازده ناخالص ، الگوی بهینه کشت ، پایداری محیط زیست ، مدل برنامه ریزی چندهدفه فازی ، سد کرخه