چرا دانشگاه های ایران در تحقق نظام های یادگیری الکترونیکی موفق نبوده اند (تحلیلی تطبیقی از وضعیت دانشگاه های ایران و ترکیه)

در دهه اخیر فناوری اطلاعات به عنوان عامل کلیدی توسعه همه جانبه کشورهای جهان و از جمله کشورهای منطقه چشم انداز 1404 معرفی شده و به ویژه در بازساختاردهی و بازطراحی نظام آموزش عالی این کشورها به کارگرفته شده است. ترکیه از جمله کشورهایی است که بیشترین میزان رشد را از طریق توسعه فاوا تجربه کرده است و تاثیر آن درآموزش عالی به شدت مشهود است؛ به گونه ای که در حال حاضر بیش از 30 درصد از جمعیت 5/5 میلیون نفری دانشجویان ترکیه در دوره های نیمه حضوری و غیرحضوری مشغول به تحصیل هستند. در مقابل با وجود ورود نه چندان با تاخیر و پرقدرت دانشگاه های ایران به این عرصه، درصد بسیارکمی از دانشجویان کشور (کمتر از 10 درصد) در دوره های غیرحضوری تحصیل می کنند، ضمن اینکه این روند با کاهش نیز مواجه است. این مقاله درصدد پاسخ گویی به این پرسش است که چرا دانشگاه های ایران در عرصه آموزش های الکترونیکی (به عنوان مهم ترین نمود آموزش غیرحضوری در عصر اطلاعات) ناموفق بوده اند بدین منظور با تبیین مدلی برای ارزیابی توانایی دانشگاه ها برای بهره مندی از یادگیری الکترونیکی، تلاش می شود در مطالعه ای تطبیقی دو دانشگاه مهم ایران (دانشگاه تهران و دانشگاه شیراز) با دو دانشگاه مهم ترکیه (دانشگاه آنکارا و دانشگاه فنی خاورمیانه) مورد مطالعه قرارگیرد. بدین منظور با اعزام گروهی متخصص به دانشگاه های مذکور وگردآوری داده های واقعی و میدانی، میزان توانمندی آنها برای ایجاد محیط یادگیری الکترونیکی مورد بررسی قرارگرفته است. نتایج این پیمایش نشان می دهد میزان توانمندی دانشگاه های منتخب ترکیه در سطح بالاتر از متوسط قرار دارد اما توانمندی دانشگاه های منتخب ایران در سطح نسبتا ضعیف برآورد می شود. در پایان بر اساس تحلیل دلایل عدم موفقیت دانشگاه های منتخب کشور در تحقق یادگیری الکترونیکی، به ویژه در مقایسه با دانشگاه های هم تراز کشور رقیب در منطقه چشم انداز، رهنمودهایی برای برنامه ریزی و سیاستگذاری منسجم تر ارائه شده است.

کلیدواژه ها:

یادگیری الکترونیکی ، توانمندی یادگیری الکترونیکی ، دانشگاه های ایران ، دانشگاه های ترکیه.