حقوق شهروندی در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و ارزیابی عملکرد دولت در قبال آن

امروزه، شهروندی یکی از ارکان اصلی حقوق بشر و یکی از مقولات حقوقی، اجتماعی و سیاسی مدرن است. در همین راستا، قانون اساسی جمهوری اسلامی بر اساس ماهیت اسلامی بودن و نگرش خاصی که انسان و حقوق انسانی دارد، برای افراد جامعه و حاکمان و رعایت حقوق متقابل هر یک، حقوقی وضع شده که یکی از این حقوق، حقوق شهروندی است. به عبارتی دیگر، قانون اساسی جمهوری اسلامی با الهام گرفتن از مکتب غنی اسلام و توجه به ابعاد وجودی مختلف انسان ها و رعایت کرامت و ارزش والای انسان و آزادی توام با مسئولیت او در جهت پاسداری از حقوق مردم در اصول مختلفی به حقوق شهروندی پرداخته و آن ها را به صراحت بیان کرده است.حال با توجه به جایگاه و اهمیت مقوله حقوق شهروندی سوال مهم و مورد مطرح این خواهد بود که برخورداری از حقوق شهروندی چه اهمیت و ضرورتی دارد اهمیت حقوق شهروندی به حدی است که رابطه نزدیکی با جایگاه حاکمیت پیدا می کند و حتی برخی از کارشناسان بر این باورند که اگر در جامعه ای حقوق شهروندان نهادینه نشده باشد، رابطه مردم و حاکمیت دچار تزلزل می شود (مداحی، 1389: 2).توجه به حقوق شهروندی، مبنای اجرای عدالت اجتماعی است و فقط در صورت اهمیت دادن به حقوق شهروندان می توان به ایجاد، تثبیت امنیت و رفاه اجتماعی پایدار و مستمر امیدوار بود عدم توجه به حقوق شهروندان و اهمال ورزیدن در مورد آن یا حقیر نگاشتن آن، یکی از مهم ترین علل هرج و مرج و اختلال بین مردم و دولت هاست. از این منظر، دولت باید در فرایند حیات خود مطلوبیت و مقبولیتش را نزد شهروندان افزایش دهد. در این چارچوب دولت باید بستری برای پشتیبانی از کرامت انسانی افراد و حقوق ملت فراهم نماید. به عبارتی دیگر، استیفا و ارتقای حقوق شهروندی را در جامعه ی تحت امر خود تامین و تضمین کند.