بررسی تطبیقی زیبایی شناسی نگاره های حیوانی در صخره نگاره های شرق و غرب ایران (مطالعه ی موردی: سنگ نگاره آسو و ارگس B)

شاید به توان گفت پیکره های جانوری یکی از قدیم ترین نقوشی است که انسان در آثار خود ترسیم نموده است. این نقش مایه ها در ایران (همانند دیگر نقوش)، صرفا جنبه تزیینی نداشته اند بلکه گاهی بیان گر امید، ترس یا توسل به نیرویی برای مبارزه با خطرهای طبیعت و حیات بودند و گاهی بیانگر اعتقادات مذهبی و افسانه ها، همین ارزش ها و بیانهای مخصوص، گاهی نقوش را تبدیل به نوعی علایم قراردادی و نمادین کرده بود که در طی تاریخ از آنها به عنوان انتقال پیام استفاده می کردند. در میان مدارک باستان شناسی، سنگ نگاره های ایران در چند سال اخیر اهمیت فراوانی یافته و پژوهش های فراوانی در این زمینه صورت گرفته است. از محوطه هایی که اخیرا در زمینه هنر صخره ای تحقیقات فراوانی صورت گرفته شرق و غرب ایران بوده است که به دلیل زیرساخت های فرهنگی و تاریخی به محققین اجازه می دهد در هر زمینهای خصوصا باستان شناسی به بررسی و مطالعه داده های فرهنگی در این محدوده بپردازند. آن چه به عنوان هدف پژوهش در این مقاله دنبال می شود، بررسی تطبیقی زیبایی شناسی نگاره حیوانی بر روی سنگ نگاره های غرب و شرق ایران است. روش تحقیق در این مقاله، توصیفی - تحلیلی و تطبیقی شیوه جمع آوری اطلاعات کتابخانه ای و میدانی است. نتایج پژوهش نشان میدهد که اکثر نگاره های هر دو محدوده در شرق و غرب ایران از منظر زیبایی شناسی و نحوه ترسیم نقوش به صورت خلاصه شده، استیلیزه و بدون توجه به جزییات حک شده اند. از لحاظ تنوع موضوعی و تکینک (پتروگلیف) نیز نگاره های هردو محوطه دارای اشتراکات فراوانی هستند. در نهایت می توان گفت که از لحاظ زیبایی شناسی تقریبا دو محوطه اشتراکات نزدیکی به هم دارند که برای پی بردن به این مهم باید شناخت درستی از معنا و مفهوم نگاره نقوش حیوانی و تحلیل این نگاره ها داشته باشیم زیرا این نقوش با افکار هنرمند در طراحی نشانهایش ارتباط مستقیمی دارد. از نظر معناشناختی نگاره های هر دو محوطه در ارتباط مستقیمی با مفاهیم انسان شناختی و جامعه شاختی مبتنی بر زندگی؛ کوچروی و دامداری است که حاوی اطلاعات مهمی در مورد شاخص های فرهنگی و زیست محیطی (بوم و اقلیم منطقه است

کلیدواژه ها:

زیبایی شناسی ، نمادشناسی ، سنگ نگاره ، نقوش حیوانی ، آسو ، ارگس B