راهنماى الحاق مدیریت خطرپذیرى در مدیریت شهرى- برنامه هاى کاربرى زمین

زمینه و هدف: برنامه ریزى کاربرى زمین از موضوعات بسیار مهم در مدیریت شهرى است. برنامه ریزى کاربرى زمین بر مبناى خطرپذیرى مى تواند به طور قابل ملاحظه اى خطرپذیرى شهرها در برابر بحران هاى طبیعى را کاهش دهد و فرایند توسعه پایدار در شهرها را تسهیل نماید. بررسى وضعیت موجود شهرها و قرارگیرى آنها در مناطق پرخطر و توسعه نامتوازن سبب در معرض قرارگیرى آنها در برابر بحران هاى طبیعى شده و به آسیب پذیرى آنها افزوده است. به نظر مى رسد موضوع مدیریت و کاهش خطرپذیرى قبل از استقرار شهرها و المان هاى شهرى و انتخاب مکان مناسب براى استقرار آنها مورد نظر قرار نگرفته است. به منظور تضمین توسعه شهرى ایمن و تاب آور و نیز براى قانونمند نمودن و محدود کردن در معرض قرارگیرى شهرها و کاربرى هاى مهم و حیاتى و کاهش آسیب پذیرى هاى فیزیکى، اجتماعى، اقتصادى و زیست محیطى آنها در برابر بحران هاى طبیعى الحاق مدیریت خطرپذیرى در برنامه ریزى شهرى و به ویژه برنامه ریزى کاربرى زمین که هسته برنامه ریزى شهرى را تشکیل مى دهد، ضرورى است. روش: نتایج حاصل از این مطالعه کاربردى است. روش این پژوهش مرورى- توصیفى است. در این پژوهش، ابتدا فرآیند برنامه ریزى کاربرى زمین مورد بررسى قرار گرفته است و سپس برخى نمونه هاى موردى در خارج و داخل کشور بررسى و جمع بندى گردید. به عنوان نمونه تجربه شده، مدل الحاق مدیریت خطرپذیرى در برنامه کاربرى زمین مرکز آمادگى بحران آسیا به صورت جامع توصیف شده است و در نهایت مدل مفهومى براى الحاق مدیریت خطرپذیرى در برنامه ریزى کاربرى زمین تعریف و تعیین گردید. یافته ها: در یافته هاى این تحقیق در ابتدا فرایند برنامه ریزى کاربرى زمین مرور شده است و نمونه هاى موردى از نقطه نظر اهمیت و ارتباط تنگاتنگ مدیریت خطرپذیرى در برنامه ریزى کاربرى زمین در ایجاد بسترهاى ایمن براى استقرار کاربرى هاى جدید و همچنین انتقال و تغییر کاربرى هاى موجود در پهنه هاى پرخطر مورد بررسى قرار گرفته است. سپس مدل الحاق مدیریت خطرپذیرى بحران در برنامه کاربرى زمین مرکز آمادگى بحران آسیا و جزییات آن مورد بررسى قرار گرفت. نتیجه گیرى: بر اساس بررسى نمونه هاى موردى و فرآیند برنامه ریزى کاربرى زمین و نیز مدل الحاق مدیریت خطرپذیرى در برنامه ریزى کاربرى زمین مرکز آمادگى بحران آسیا، مدل مفهومى و بومى براى الحاق مدیریت خطرپذیرى در فرآیند برنامه ریزى کاربرى زمین تعیین و ترسیم گردید. در این مدل مفهومى به منظور سهولت انجام کار، مولفه هاى مهم خطرپذیرى در هر کدام از مراحل فرایند برنامه ریزى کاربرى زمین وارد گردیده و دستاوردهاى این الحاق در هر مرحله نشان داده شده است. این مدل مى تواند فرایند الحاق مدیریت خطرپذیرى در برنامه ریزى کاربرى زمین را تسهیل نماید که نتیجه این الحاق، برنامه ریزى کاربرى زمین بر مبناى خطرپذیرى است که در نهایت به استقرار کاربرى هاى زمین در مکان هاى امن و کم خطر و در نهایت برنامه ریزى شهرى مبتنى بر خطرپذیرى و توسعه پایدار شهرى است.