ارزیابی بافت کالبدی شهرهای اسلامی و اولویت بندی تاب آوری با مدل ELECTRE (مطالعه موردی: مناطق چهارگانه شهر اردبیل)

امروزه تاب آوری شهرها مورد توجه محققین قرار گرفته است، به گونه ای که عمدتا بحث تاب آروی در بعد کالبدی و در برابر مخاطرات طبیعی مدنظر بوده و مطالعه ای در خصوص تاب آوری در بعد معنوی با توجه به اصول و آمیزه های دینی انجام نشد است، لذا هدف مقاله حاضر ارزیابی تاب آوری شهرهای اسلامی در بعد معنوی با مطالعه موردی شهر اردبیل و مناطق چهارگانه آن در برابر مخاطرات محیطی است. بر این اساس تحقیق حاظر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش کار توصیفی- تحلیلی می باشد. جامعه آماری تحقیق را کارشناسان و خبرگان شاغل در شهرداری های چهارگانه شهر اردبیل تشکیل می دهند که از آنها به روش نمونه گیری ساده و هدفمند تعداد 50 پرسشنامه تکمیل شد. و با بهره گیری از نرم افزارهای SPSS، Excel و مدلELECTRE وضعیت تاب آوری شهر ایرانی- اسلامی اردبیل و مناطق شهری آن مشخص شدند. براساس یافته های پژوهش، میزان تاب آوری شهر اردبیل در بعد معنوی 5.09 به دست آمده است که در حد متوسط می باشد. همچنین نتایج تحقیق در روش آنتروپی نشان داد که از میان شاخص های مورد مطالعه، شاخص محیط کلی و عمومی با وزن 0.417 دارای بیشترین اهمیت و شاخص روابط و فرایندها با وزن 0.053 دارای اهمیت کمتری هستند. همچنین با توجه به روش الکتر اولویت بندی نهایی مناطق مورد مطالعه نشان داد که منطقه یک با امتیاز 3، منطقه سه و چهار با امتیاز 1، و منطقه دو با امتیاز 3-، از نظر شاخص های تاب آوری اسلامی به ترتیب در رتبه های اول تا چهارم قرار دارند. در نهایت نتایج پژوهش نشان می دهد که تاب آوری در بعد معنوی می تواند متفاوت از بعد کالبدی آن باشد. در بعد کالبدی مناطق با ساخت و ساز جدیدتر و از روی برنامه، تاب آور می باشند. درحالی که در بعد معنوی، مناطق قدیمی و سکونتگاه های غیر رسمی با مردمان بومی و با احساس تعلق و با اعتقاد بیشتر به آمیزه-های دینی و دارای سرمایه اجتماعی بالا از تاب آوری بالایی برخوردارند.

کلیدواژه ها:

بافت کالبدی ، شهرهای اسلامی ، تاب آوری ، شهر اردبیل ، مدل ELECTRE