نعل وارونه در گفتار و رفتار شیخ ابوسعید ابوالخیر بررسی وارونه معنایی در اندیشه ی ابوسعید

باژگونگی امور یا وارونگی معنا؛ مبنای بسیاری از اندیشه های ابوسعید ابوالخیر در اسرار التوحید است؛ و بررسی آن می تواند یکی از مهم ترین عوامل جذابیت این اثر گران سنگ عرفانی را تبیین کند: بر این اساس در این مقاله نخست گونه هایی از وارونگی معنا معرفی میشود؛ مواردی مانند ترجیح ثروت بر فقر، خوشباشی بر عزلت، تساهل و تسامح و مدارابر انتقام و... . از دلایل اصلی این نوع نگرش که می توان آن را به قول مولانا نعل وارونه نامید؛ التزام به سکر در مقابل صحو در مشرب فکری ابوسعید دانست.ابوسعید ابوالخیر، اغلب به هنگام ترویج یا تذکار هنجارهای اخلاقی، تبیین و تایید احوال خود یا دیگران و رفع حوایج مادی و معنوی مخاطبان عام و خاص اغلب با استفاده از زبان و رفتاری ادبی و تمسک به شیوههای متفاوت و وارونه از معیارها، هنجارها و نرم رفتاری عصر و معاصران خویش؛ بسته به موقعیت و مقتضای مخاطب رفتاری با ساختار باژگونه از خود نشان میدهد. هنگامی که پشت دریچه ی تفسیرهای وارونه ی او را مینگریم نمیتوانیم انکار کنیم که این شیوهی ابوسعید مواجههی او با نخوت صوفیانه ی عصر خویش است

کلیدواژه ها:

وارونگی معنا ، ساختار شکنی ، ، مکتب خراسان ، اسرار التوحید.