نظریه گذارتمدنی به مثابه راهبردی برای تحقق تمدن نوین اسلامی با تاکید بربیدار اسلامی

تمدن محصول باورها، نگرشها، احساسات و رفتارهایانسان و ترکیبی از عوامل سخت افزاری و نرم افزاری است، مطابق رویکردتحلیل لایه ای علتها آشکارترین وجوه تمدن رفتارها و نمادهایی هستند که توسط نهادها و ساختارهای برآمده از جهان بینی ها و یا جهان نگری ها پشتیبانی میشوند، علاوه براین در لایه های زیرین تمدن استعاره ها و اسطوره ها مقوم کنشها و کنشگران حوزه تمدن با چارچوبهای شناختی- هنجاری متعهد به نگهداری تمدن قرار دارند که مقوم نگرشها و رفتارهای تمدن ساز است. مولفه های سخت افزاری ناظر بر شکلگیری و تکامل هویت مادی و کالبدی تمدن وجوه آشکار هستند درحالی که مولفه های نرم افزاری ناظر برهویت معنوی و درونی و زیر ساخت فکری تمدن است. تمدن نوین اسلامی به عنوان نوع خاصی از تمدنگرایی علیرغم وجوه اشتراک در عناصر مادی با سایر تمدنها درمولفه های نرم افزاری ومعنوی تفاوت آشکاری با سایر تمدنها دارد و دارای ویژگیهای اختصاصی و منحصربه فرد است. بنابراین تحقق آن مستلزم گذارتمدنی(گذر از تمدن مختلط، متناقض کنونی) و تمرکز بر مولفه های تمدنساز در قواره جهان بینی و جهان نگری اسلامی و مسلمانی است.این مقاله با هدف تبیین ابعاد و مولفه های تمدن ساز در افق تمدن نوین اسلامی با تاکید بر مراحل پنجگانه تمدن سازی در دیدگاه های مقام معظم رهبری و با روش ترکیبی؛ تحلیل گفتمان و تحلیل لایه ای علتها) CLA (انجام شده است.نتایج این بررسی نشان داد تمدنهای کنونی اسیر نگاه تک بعدی و سطحی به انسان و جهان هستند لذا گذر از وضعیت کنونی مستلزم نگاه تمدنی به جهان و توجه به دوگانه های مختلف وجود انسان و تعادل در زیست مادی و معنوی است.در این مقاله مولفه های تمدن ساز در قالب نظریه گذار تمدنی در سه سطح 1.لایه های آشکار،2.لایه های کمتر آشکار و 3.لایه های پنهان تمدن، تحلیل و بررسی شده است.منابع و ذخایر طبیعی و خدادادی، موقعیت ژیواستراتژیک، سرزمین، جمعیت و منابع انسانی، علم وتکنولوژی، توسعه زیرساختها، فضا و ارتباطات به عوامل و مولفه های مادی و سخت افزاری تمدن سازدر افق تمدن نوین اسلامی شامل تبیین شده است.همچنین در بعد عوامل و مولفه معنوی مولفه های نرم افزاری تمدنساز شامل: ارتباط با خالق و منشاءهستی) دینداری، توکل و توسل، معنویت گرایی، تعالیم الهی و هدایت ایمه اطهار(ع)، فلسفه انتظار وکمال جویی(، ارتباط اجتماعی با همنوعان) اخلاق گرایی، معرفت گرایی، عدالت خواهی، سرمایه اجتماعی(، سیستمها و نظامات ) نظام اداری و حکومت، نظام آموزشی و نوآوری، نظام حقوقی، قانون،قضایی، نظم و امنیت( در ساخت و افق تمدن نوین اسلامی تبیین شده است. محقق درجمع بندی بر این باور است بر اساس دیدگاه مقام معظم رهبری ترکیب موزون و انباشتگی درونی لایه های تمدن با راهبرد بیداری اسلامی ایرانی با عنوان) ترکیب حب ولا وحب ولا( امکان تحقق تمدن نوین اسلامی در قواره ایرانی را فراهم مینماید.

کلیدواژه ها:

تمدن ، تمدن نوین اسلامی ، مولفه های تمدن ساز ، بیداری اسلامی