تبیین نقش صندوق نوآوری و شکوفایی در گذار به اقتصاد مبتنی بر نوآوری

مجمع جهانی اقتصاد، در گزارش رقابت پذیری جهانی اقدام به ارزیابی و رده بندی کشورها از نظر رقابت پذیری می کند. گزارش اخیر این مجمع مربوط به سال 20172018 است. این شاخص دربردارنده سه شاخص اصلی الزامات پایه ای ، عوامل ارتقای کارایی و عوامل موثر بر نوآوری و پیشرفته بودن و 12 رکن برای ارزیابی رقابت پذیری کشورها است. در این گزارش، کشورها بر اساس مراحل توسعه اقتصادی در دسته های مرحله 1: اقتصادهای مبتنی بر عوامل ، گذار از مرحله 1 به 2 ، مرحله 2: اقتصادهای مبتنی بر کارایی ، گذار از مرحله 2 به 3 و مرحله 3: اقتصادهای مبتنی بر نوآوری دسته بندی می شوند (شواب ، سالا آی مارتین ، 2017). ایران از 2010 تا 2015 در گذار از مرحله 1 به 2 قرار داشت. در سال 20162017، با کسب رتبه 76 و امتیاز 12/4 در شاخص رقابت پذیری جهانی، برای اولین بار موفق شده خود را در میان اقتصادهای مبتنی بر کارایی (مرحله 2) قرار دهد (صفدری، 1395). در سال 20172018 نیز با کسب امتیاز 27/4 و رتبه 69 در همین مرحله قرار گرفته است (شواب، سالا آی مارتین، 2017).گزارش شاخص جهانی نوآوری (GII) نیز کشورها از نظر نوآوری، رده بندی می کند. این شاخص، زیرشاخص های ورودی و خروجی نوآوری را در کشورهای مختلف ارزیابی می کند. ایران در سال 2017 با امتیاز 1/32 در جایگاه 75 جهان (در میان 127 کشور) قرار گرفته است. این رتبه نشان دهنده بهبود شایان توجه وضعیت ایران در این شاخص است (سومیترا ، برونو ، ساشا ، 2017). اما با توجه به جایگاه کشورهای منطقه و همسایه، بهبود رتبه و امتیاز ایران ضروری به نظر می رسد.برای دستیابی به جایگاه مناسب در این شاخص ها، باید سیاست ها و راهکارهای پشتیبان نوآوری و رقابت پذیری، در همه نهادهای فعال در نظام ملی نوآوری کشور طراحی و اجرا شود. یکی از نهادهای مهمی که می تواند در ارتقای سطح نوآوری در کشور ایفای نقش کند، صندوق نوآوری و شکوفایی است. این صندوق، بزرگ ترین نهاد تامین مالی نوآوری و فناوری کشور و نهاد تنظیم گر فعالیت صندوق های پژوهش و فناوری است. در این نوشتار، نقش و تاثیرگذاری صندوق نوآوری و شکوفایی در گذار ایران به مرحله 3 شاخص جهانی رقابت پذیری و نیز ارتقای جایگاه ایران در شاخص جهانی نوآوری بررسی شده است.

کلیدواژه ها:

شاخص جهانی نوآوری ، شاخص جهانی رقابت پذیری ، صندوق نوآوری و شکوفایی ، راهبردها ، خدمات