نقد ادعای وام گیری باور رجعت در میان شیعه امامیه از زرتشتیان ایرانی

یکی از باورهای مشترک میان شیعه امامیه و ایرانیان زرتشتی، آموزه رجعت و حیاتدوباره برخی از انسان ها قبل از رستاخیز عام است. این امر سبب شده برخی ازمستشرقین که در 150 سال اخیر به دنبال تبارشناسی ادیان شرق بوده اند، ادعایتاثیرپذیری باور رجعت در میان شیعیان را از آموزه های ایران باستان مطرح نمایند .این مقاله پس از بیان احتمالات متصور در تاثیرپذیری باورهای شیعه _ به ویژه باوررجعت _ و بیان اینکه اشتراک برخی از باورها در میان ادیان الهی (درصورتیکه دینزرتشت را آیینی آسمانی قلمداد نماییم) طبیعی است، سعی بر آن دارد تا با نگاهیتاریخی–کلامی این ادعا را نقد نموده و اصالت و وحیانی بودن باور رجعت در میانشیعیان را با دلایل ذیل اثبات نماید؛ اولا: با وجود تفاوتهای اساسی میان این دوباور، که بعضا بازگشت به تمایز ماهوی آنها دارد، نمی توان ادعای اشتراک و یکسانبودن آنها را مطرح کرد. ثانیا: شواهد و قراین تاریخی فراوانی حاکی از این است که این باور در میان مسلمانان عرب، سا لها قبل از ارتباط با ایرانیان وجود داشته است. ثالثا: تشیع، منحصر در ایران نبوده و این عقیده و سایر باورهای شیعی درمیان شیعیان سایر بلاد نیز رونق داشته است؛ از سویی دیگر تا قرن دهم هجریدر ایران غلبه با سن یها بوده و غالب ایرانیان از مخالفان شدید تشیع و آموزه هایآن بوده اند. رابعا: وجود تعصبات قومیتی در میان اعراب به ویژه نسبت به ایرانیانعجم و باورهایشان، مانع مهمی در تاثیرپذیری باورهای شیعی _ که دارای نهادعربی بوده _ به حساب می آید. خامسا: از آنجا که زرتشتیان ایرانی فاقد منابع معتبرهستند، بسیار دشوار است تا بتوان آموز های را به ایشان نسبت داد و سپس ادعایتاثیرپذیری مکاتب متاخر را از ایشان کرد؛ بلکه با استناد به مدارک و شواهد معتبرتاریخی میتوان بسیاری از شباهت های اعتقادی موجود در میان آموزه های ایندو مکتب را ناشی از تاثیرپذیری متون ایرانی از آموزه های اسلام ی–شیعی دانست وچه بسا باور رجعت نیز از چنین سرنوشتی برخوردار شده باشد.

کلیدواژه ها:

رجعت ، شیعه امامیه ، ایران باستان ، زرتشت ، آخرالزمان ، فرشگرد