عوامل تاثیرگذار بر نقش ثروتمندان در تغییر هنجارهای اجتماعی با تاکید بر نهج البلاغه

هنجارهای اجتماعی از موضوعات مشترک در حوزه های جامعه شناسی و علوم تربیتی می باشد. در حوزه جامعه شناسی از مسایلی همچون تعریف هنجارهای اجتماعی، ارتباط هنجار با ارزش، فرآیند شکل گیری و یا تغییر هنجارها در جامعه و عوامل موثر در تغییر آنها، هنجارهای رسمی و غیررسمی و نقش حاکمیت در کنترل و مدیریت هنجارها سخن به میان می آید و درحوزه علوم تربیتی، نقش هنجار اجتماعی به عنوان یکی از عوامل محیطی موثر در تربیت، مورد کنکاش قرار می گیرد. این پژوهش با تاکید بر فرمایشات امیرالمومنین علیه السلام، در پی یافتن پاسخ این پرسش است که در میان عوامل موثر بر تغییر هنجارهای اجتماعی، نقش طبقه ثروتمند و یا به تعبیر جامعه شناسان، نخبگان مالکیت، چیست و چه متغیرهایی، خصوصا از سمت حاکمیت، در تقویت، تضعیف و جهت دهی این نقش، تاثیر گذارند نگارنده با بکارگیری روش توصیفی-تحلیلی بر آن است تا نشان دهد در شرایط مختلف حاکم بر اجتماع، نقش طبقه ثروتمند می تواند در یک طیف بسیار گسترده، از حالت کاملا منفی و هنجار شکن تا حالت کاملا مثبت و ارزش آفرین، تغییر داشته باشد و این که این طبقه در کجای طیف قرار بگیرد، به متغیرهای زیادی بستگی دارد که هدف، یافتن آنها و بررسی میزان تاثیر هر کدام از آنها در این فرایند است. در این پژوهش تمامی ارتباطات دو سویه این طبقه با سایر طبقات اجتماع و خصوصا با حاکمیت جامعه بررسی شده و بر اساس آن راه حل هایی برای سوق دادن طبقه ثروتمند به سمت مثبت طیف ارایه شده است. خواهیم دید که از میان متغیرهای تاثیرگذار، نقش حاکمیت از طرفی در نحوه تعامل با ثروتمندان و از طرف دیگر در تعامل با بدنه جامعه در کاستن از نابرابری های اجتماعی و کنترل نیاز آفرینی در سطح جامعه، مهمترین عوامل به حساب می آید و در این راستا باید در کنار دو حوزه جامعه شناسی و علوم تربیتی، توجه وافری به حوزه های اقتصاد و سیاست هم داشت.

کلیدواژه ها:

هنجارهای اجتماعی ، ارزش های اجتماعی ، طبقه ثروتمند ، مال و ثروت ، نهج البلاغه